Soru: SGK’den emekli aylığı alıyorum. Eşim geçen yıl vefat etti. Eşimden dolayı da dul aylığı almaya başladım. Bayram ikramiyesi kendi aylığımla birlikte ödendi. Dul aylığım için bayram ikramiyesi alma hakkım yok mu? Leyla K.

İlk defa 11/5/2018 tarihli ve 7143 sayılı kanunla 5510 sayılı kanuna eklenen ek 18. madde ile Ramazan ve Kurban bayramlarında emekli ve hak sahiplerine 1.000’er TL tutarında bayram ikramiyesi ödeneceği öngörülmüş ve 29/4/2021 tarihli ve 7318 sayılı kanunla bu tutar 1.100 TL’ye yükseltilmiştir. Kanun hükmünde, ikramiyenin birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden yapılacağı, ölüm dosyalarında bayram ikramiyesinin hak sahiplerine hisseleri oranında ödeneceği öngörülmüştür. Örneğin sadece dul aylığı alan hak sahibinin ölüm dosyasındaki hissesi yüzde 50 ise ikramiye tutarı 550 TL olur.

Kendi çalışmalarınızdan dolayı almakta olduğunuz emekli aylığınızın miktarı, eşinizden aldığınız aylık miktarından fazla ise bayram ikramiyesi kendi emekli aylığınız üzerinden ödenir, ölüm aylığınız için bayram ikramiyesi ödenmez. Ölüm dosyasında sizin dışınızda hak sahiplerinin bulunması durumunda, bunlar bayram ikramiyesini aylık hisseleri oranında alırlar.

Soru: 1/8/1977 doğumluyum ve ilk defa 16/2/1998 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başladım. Beş yıl önce engelliliğim nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya başladım ve engellilik derecem yüzde 63 olarak belirlendi. Mevcut durumda 4 bin 300 günüm var. Engelliliğim nedeniyle ne zaman emekli olurum? Bu şekilde emekli olursam emekli aylığımın hesabı farklı olur mu? Cevdet B.

 İşe giriş tarihiniz ve ikinci derece engellilik durumunuza göre emeklilik koşullarınız; 17 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3 bin 840 prim gün sayısı olup yaş koşulu aranmamakta. Sigortalılık süresi ve prim gün sayısı koşulları yerine geldiğinden, istediğiniz zaman işten ayrılarak aylık talebinde bulunabilirsiniz. Engellilik durumunuz olmasaydı sigortalılık başlangıç tarihine göre emeklilik koşullarınız, 57 yaş, 25 yıllık sigortalılık süresi ve en az 5 bin 900 gün olacak idi. Engelliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlara aylığa hak kazanma koşullarında sağlanan kolaylıkların yasa koyucu tarafından aylık hesabında da gözetildiği görülmekte. Bugün emekli olmanız halinde, emekli aylığınız üçlü karma sisteme (Gösterge + 4447 + 5510) göre hesaplanacağından, gösterge sisteminde hesaplanacak aylığınıza esas göstergenizin normal gösterge tablosundan tespiti halinde, aylık bağlama oranınız yüzde 60’ın altında olamayacak. 4447 sayılı kanuna göre hesaplanacak aylığınızda da  aylık bağlama oranınız en az yüzde 60 olarak dikkate alınacak. 5510 sayılı kanun hükümlerine göre bağlanacak aylığınızın aylık bağlama oranı, 5 bin 400 gün üzerinden hesaplanan orandan az olamayacak.

Soru: Eşim ve ben SGK’den emekli maaşı alırken eşim mart ayında vefat etti. İkimizde SSK’li olarak çalışıp emekli olmuştuk. Aylık alacak durumda çocuğumuz yok. Eşimden dolayı bana ölüm maaşı bağlanır mı? Kazım M. 

Ölüm sigortasında eşlere ölüm aylığı bağlanmasındaki temel kural, ölüm tarihinde eşler arasında resmi nikâh akdinin bulunması. Eşlerin emekli olması veya çalışması hak sahibi olmalarına engel teşkil etmiyor. Bu durumda, talep etmeniz halinde ölen eşinizden dolayı tarafınıza ölüm aylığı bağlanır. Kendi aylığınızı almaya devam edip eşinizden dolayı ölüm aylığı da alabilirsiniz. Emekli aylığınız sadece eşinizden bağlanacak ölüm aylığının hissesini etkiler. Çalışmayan veya emekli aylığı almayan eşlerin ölüm aylığı hissesi yüzde 75 iken çalışan veya emekli olan eşler ölen eşlerinin aylığının yüzde 50’sini alabilir.

SORULARINIZ İÇİN 

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.