Dünyada 1.1 milyar tarım işçisi var. Bunların 450 milyonu mevsimlik tarım işçisi.. Bu işçilerin yüzde 60’ından fazlası yoksulluk sınırının altında. Yüzde 80’inin sosyal güvencesi yok. Yüzde 70’i tarlalarda çocukları ile birlikte çalışıyor. 15-49 yaş arası mevsimlik kadın tarım işçilerin yüzde 90’ı ilkokulu bitirmemiş. Bu gruptaki kadınların yarısı evde doğum yapıyor. Yine bu gruptaki kadınların yüzde 44’ünün yeterli tetanoz aşısı yok. Mevsimlik tarım işçilerinin üçte ikisi temiz içme suyundan yoksun...
Gelelim Türkiye’ye 6.5 milyon tarım işgücü var ve bunun yaklaşık yarısı mevsimlik tarım işçisi. Her iki mevsimlik işçiden biri doğduğu andan itibaren mevsimlik tarım için seyahat ediyor. Yaklaşık yüzde 60’ının geliri ulusal yoksulluk sınırının altında. 10 kişiden biri nüfusa kayıtlı değil. Yarısı ergen yaşta anne oluyor. Anne ölümü riski on, bebek ölüm riski 5 kat fazla. Kız çocukların dörtte biri okul ile tanışmıyor...
Kısacası çağımızın modern köleleri diye de tanımlayabiliriz onları.. Sofralarımıza giren her tarım ürününde onların alın teri, onların emeği ve ne yazık ki onların kanı var. Asma yaprağında, elmada, fındıkta...
Sadece bir kaza olduğunda, çoğu kadın ve çocuklardan oluşan bu işçileri taşıyan bir kamyon devrilip ölü bedenler yollara saçıldığında gündeme gelen; o kazadaki ölü sayısı oranında haber kanallarında, gazete sayfalarında haber olabilen insanlar onlar. Dün biri Konya, diğeri Hatay’da 2 farklı kaza.. Sonuç biri bebek 3 ölü, 35 yaralı.. Sadece bir haftada 16 ölü 50 yaralı.. 2014 yılında 309 tarım emekçisi yaşamını yitirmiş... Maliyeti düşürmek için kamyonların açık kasalarına kapasitesinin çok üzerinde işçi “istifledikleri” için...
Devam edelim mi?
Haftanın 7 günü 11 saat çalışıyorlar. Ve yüzde 65’i borç yükü altında. Üstelik borçlarının önemli kısmı tefecilere... Kapitalist sistemin dişlileri arasında. Günlük yevmiyeleri 35 ile 45 lira arasında değişiyor, bunun yüzde 10’u birçok yerde dayıbaşı diye adlandırılan aracıya veriliyor. Son yıllarda yevmiyelerinin Suriye’den gelen göçmenlerin işe alınmasıyla daha düştüğünü söylüyorlar. Çalıştıkları bölgelerde yerel halkın gözünde “potansiyel suçlu” olarak değerlendirmeleri ise cabası...
Aslında yasalar var. Örneğin Mart 2010’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı çıkardığı “Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileşterilmesi Genelgesi.” Ancak uygulama lafta.
Şöyle bir tarama yaptım, hemen her yıl TBMM’de bu konuda birden fazla soru önergesi verilmiş. Sonuç ise koca bir sıfır... Gecikmeli olarak, son derece baştan savma yanıtlarla kapatılmış daima konu. Üzerine gidilmemiş. Bu son kazalardan sonra da hem CHP hem de HDP mevsimlik tarım işçileri ile ilgili soru önergeleri verdiler, hatta bir komisyon kurulmasını istediler. Siyasetin o toz dumanı arasında her zamanki gibi güme gideceği aşikâr.