İnsanlık günümüzde kaynayan bir kazan... Eşitsizlik, belirsizlik, umutsuzluk sarmalında insanlar ya seslerini duyurmak, hak aramak için sokaklarda protesto halinde ya göç yollarında... Şili, Bolivya, Arjantin’den Lübnan, Irak, İran’a... Hong Kong’dan İngiltere, Fransa, İspanya’ya kadar...

“Çözüm Özünde” teması ile düzenlenen 28. Kalite Kongresi’nde Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ali Koç konuşuyor:

İnsanlığın demokrasi yolundaki ilerleyişinde şimdilik mola verdiğini, küresel demokrasinin bir süredir resesyonda olduğunu söylüyor

“Sosyal medya üzerinden toplumsal kaygıları hedef alan, manipüle eden kitlesel dezenformasyon veya bugünün Türkiyesi’nde fitne ve fesat, demokrasinin özü olan seçmen iradesini zedelemektedir” diyor.

ABD ve İngiltere’de dahil iktidarlar köklü kurumsal mekanizmaları alışılmadık yöntemlerle zorluyorlar. İnsanların demokrasiye olan inançları erozyona uğratılıyor.

“Orta sınıfın alım gücünün azaldığı, eşitsizliğin can yaktığı, sosyal kontratın azaldığı, kutuplaşmanın arttığı bir dönemdeyiz” diye vurguluyor.

Aynı konferans... Koç, sahneden ayrılıyor yerini “kriz kâhini” olarak tanınan ünlü ekonomist Nouriel Rubini alıyor. Küresel dünyaya bugün en büyük tehdit olarak ülkelerin aşırı korumacı politikalarını gösteriyor; ticaret savaşlarına, teknoloji savaşlarına değiniyor. Yasaklar, ambargolar, tehditler... ABD-Çin arasındaki gerilimin, ABD-İran arasındaki karşılıklı restleşmelerin, Ortadoğu’daki çatışmaların petrol fiyatlarını yeniden yükseltebilme olasılığın, İngiltere ve AB arasındaki Brexit krizinin, Güneydoğu Asya’daki çalkantıların Hong Kong’daki isyanların, Tayvan’daki huzursuzluğun hepsinin sadece bölgesel olarak değil tüm dünyayı yakından ilgilendirdiğini, etkilerinin tüm insanlığa yansıdığını anlatıyor.

Koç ile Roubini’ninki benzer saptamalar... Zaten artık hemen herkes bu durumun farkında. Peki, çözüm kimde, nerede?

Sorunlar küresel... Türkiye de bunun bir parçası. Önemli olan ise şu: Bir ülkede eşitsizlik, hukuksuzluk, eğitimsizlik ne kadar fazla ise bir ülke kendi insanına ne kadar az yatırım yapıyor, ne kadar az sahip çıkıyorsa kırılganlık o kadar artıyor, risk o kadar büyüyor. Nokta.

“Çözüm özünde, yani bizde, insanda” diyor iki konuşmacı da özetle... “Odağına insanı koyan çözümlerin arayışında üzerimize düşenleri yerine getirmeliyiz. Zira demokrasinin özünde insan var. O zaman çözüm de insandır. Çözüm biziz. Hepimiz” diyor Ali Koç. “İnsanınıza yatırım yapın, insan kaynağı bir ülkenin en büyük zenginliğidir. Demokrasinizi güçlendirin” diyor Roubini dışarıdan bir göz olarak Türkiye’ye..

O zaman bir adım ötesine geçelim. Çözüm özünde ama nasıl? Kimse bunu nasıl olması gerektiğini anlatmıyor, anlatamıyor... Çünkü zor.

Eğer bugün adına demokrasi dediğimiz şey içi boşaltılarak popülist iktidarların bir oyun alanı haline dönüştürülmüşse halkın sandığa gitmesi ve kendisini yönetecekleri seçmesi artık bir soytarılığa dönüştürülmüş durumda ise çözüm kolay değil.

Çünkü çözüm, var olan neo-liberal düzenin sarsılması demek, ezberlerin bozulması demek.

O zaman soru şu: Bunu kim yapacak?

Aromsa gibi rol modeller artsa keşke

Bugün Türkiye’nin toptan bir kalite sorunu var. Bunu kimse yadsıyamaz. Emeğin, insanın, doğanın, çevrenin haklarına saygıdan hoşgörüden uzaklaştıkça kalite daha da düşüyor. Bu her yerde böyle. Okulda, evde, sokakta, trafikte, otobüste, fabrikada, işyerinde...

Günü kurtarmanın, kâr hırsının, birilerinin üzerine basarak onu ezerek yükselmenin, -mış gibi yapmanın, geçerli olduğu bir düzen içindeyiz. Ama sayıları az da olsa bunun aksine hareket edenler de var. Kişiler ve kurumlar... İşte belki yapılması gereken bu örneklerin çoğaltılması, rol model olarak kamuoyu ile paylaşılması.

28. Kalite Kongresi’nde bu yıl “Mükemmellik Ödülü”nü kazanan Aromsa’nın kurucusu Murat Yasa işte bu rol modellerden biri. Geçen sene de en iyi yönetilen şirket ödülünü almıştı. Temele her alanda kaliteyi oturtan, şirketini bu minvalde büyüten, insan kaynağını en büyük sermayesi olarak gören ve hakkını veren bu rol modellerden siyasiler ve yerel yönetimler de dahil olmak üzere her kesimin öğrenecek çok şeyi var.