Havai fişek fabrikasındaki patlamanın ardından “taşıma” kazası… Oysa havai fişek güvenliğinin hammaddeden son kullanıcıya ve gösterileri izleyenlerle, havai fişek yağmuru altında kalabilecek tüm “ortamları” kapsadığını anlatıp durmuşuz. Sorun hem işçi sağlığı ve güvenliği hem halk sağlığı hem çevre sağlığı hem de ergonomi sorunu.

Sakarya Hendek’te Havai Fişek Fabrikasında meydana gelen patlamayla ilgili olarak başlatılan idari soruşturmada “İçişleri Bakanlığı'nca 1 Mülkiye Başmüfettişi, 1 Polis Başmüfettişi, 1 Jandarma Müfettişi” görevlendirildi. Elde pek kalmamış herhalde “eskinin” iş müfettişlerinden! Bu patlamalar kaza değil; bilgisizlik, sorumsuzluk ve umursamazlık yumağı.

Tek temel neden sınırsız kazanç hırsı! Zaten işçi sağlığı iş güvenliği ile ilgili halk sağlıkçıların adı yok! Bu konularda yazacağım yazı gündemi ne kadar aralayabilirdi ki! Konunun halk sağlığı boyutunu bilmeyenler kırk yıllık bir halk sağlığı hocasının ünlenme merakına bile bağlayabilirler bu konuda yazacaklarımı. Nitekim başıma gelenleri 5 Ekim 2013 tarihli Cumhuriyet’in “Olaylar ve Görüşler” sayfasında “Yoksul ve Kör Bir Halk Sağlıkçısı!” yazısıyla anlatmaya çalışmıştım.

BÜYÜK TEHLİKE

Korkum sıranın yaz günlerinin havai fişek gösterilerine gelmesi. Bu konuda alınması gereken önlemleri sıralamak istiyorum, ola ki birileri bir köşeye not eder umuduyla. Her yıl binlerce çocuk havai fişek kazasında yaralanıp berelenir bütün dünyada. Temel kural çocukların fırlatma alanının dışında, izleme uzaklığında kalmaları. Havai fişeklere erişimleri ve bunlarla oynamaları engellenmeli. Yoksa çocuklarımız bunlara ulaşabiliyorlar mı?

Havai fişek fırlatma araçlarının üzerine el, kol, ayak dayanmamalı. Gözleri kıvılcım ve kalıntılardan koruyacak gözlükler takılmalı. İşaret fişekleri gösteri amaçlı kullanılmamalı. Bunların atış yörüngeleri çok dengesiz ve kararsızdır. İşaret fişeği ateşleme araçları da kimi zaman patlayarak çevreye cam ya da metal parçaların fırlamasına neden olabilirler.

Konuyla ilgili teknik uzmanlardan biri olunsa da evde ya da okulda havai fişek yapmaya kalkışmamalıdır. Havai fişekler çanta ya da cepte taşınmaz. Asla çocuklara havai fişek taşıtılmaz. Havai fişek ateşlenmesi bir uzman işidir. Tarif üzere havai fişek fırlatmaya kalkışmamalıdır. Alerji ilacı ya da alkol almış olanlar havai fişek ateşlememelidir.

Ateşleyiciler, ateşleme işleminden önce çevredeki tüm izleyicilerin uzaklaştığından emin olmalıdır. Yapı içinde havai fişek ateşlenmez. Bir ağaca, binaya, kişiye yöneltilerek ateşleme yapılmaz. İnsanlardan, yanabilir ve tutuşabilir nesnelerden uzakta ateşlenmelidir. Aynı anda birkaç havai fişeği ateşlemeye kalkışmamalı, her seferinde biri ateşlenmelidir. İlk seferinde ateşlenmemiş olan fişekleri yeniden ateşlemeye çalışmamalıdır. Yangın olasılığına karşı bir kova su ya da hortum bağlantısı kurulmalıdır. Ateşleme kap içinde yapılmaz. Ateşlenen fişek elde tutulmaz.

İŞ İŞTEN GEÇTİKTEN SONRA...

Gözlerde bir yaralanma ya da etkilenme olursa etkilenim ne kadar küçük olursa olsun hemen acil sevişe götürülüp muayenesi sağlanmalıdır. Gözü yıkamaya kalkışmamalıdır, bu uygulama göze daha fazla zarar verebilir. Gözler ovulmamalı, bastırılmamalı, yaraya dokunulmamalıdır. Ağrı için aspirin, ibuprofen türü ilaçlar kullanılması kanamayı artırabilir. Evde bulunan merhem ya da damla da kullanılmamalıdır. Evde bekleyen gözle ilgili bu ilaçlar büyük bir olasılıkla kirlenmiştir ve zararlı olacaktır.

Kullanılmış ya da kullanılmamış, yanmamış havai fişekler çöpe verilmeden önce birkaç saat suda bekletilmek zorundadır. Bunların havai fişek atığı olduğu çöp toplama görevlilerine söylenerek teslim edilmelidir.

Havai fişek üretimi, depolanması, taşınması ile ilgili önlemlere gelince…

Her patlamadan sonra müfettişler gönderiyoruz işte!