Tavuk bir yumurtlar cihana duyurur, balık milyonlarca yumurtayı kuytu bir yere bırakır yoluna devam eder... İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ikinci gruptan. Soyer’in Ankara’ya gelişinde, önceki akşam Türkiye’ye de örnek olabilecek İzmir’deki projeleri üzerine sohbet ettik. 

Seferihisar Belediye Başkanlığı döneminde, özellikle tarımda başlattığı projelerin boyutunu büyüten Tunç Başkan’ın “teknolojik gelişimin demokrasi ile barışık devam etmesi gerektiğine” ilişkin değerlendirmeleri sadece Türkiye’nin değil, çağın yanıtını aradığı bir sorun. 

Bilgi her beş yılda bir ikiye katlanıyor, teknoloji hızla ilerliyor, yaşam biçimleri başkalaşıyor ama insanın üç temel istemi değişmiyor:

Karnını doyurma, barınma, önemsenme.

***

Soyer, sadece kenti yönetmekten değil, yukarıda sıraladıklarımızdan da sorumlu hissediyor kendisini. 

Bilinen belediye hizmetlerinin yanında beş temel proje yürütüyor:

1- Kırsal kalkınma... Sadece belli bölgelerde tarım yapıp, üreticiden ürün almakla sınırlı değil. İzmir’in Bakırçay, Gediz, Nif, Memenen, Küçük Menderes, Yarımada başta olmak üzere pek çok ovası ve dağları var. Yöreye göre ürün deseni önermekten dağlardaki çobanları tek tek bulup süt üretimini organize hale getirmeye kadar bir köşe yazısının boyutlarını aşan projeler sıraladı.

2-Ulaşım... İzmir’in kıyı şeridi Dikili’den Selçuk’a 600 kilometreyi buluyor. Buna Ödemiş’ten Kiraz’a iç kesimler de eklenince ulaşım belediye ve özel taşıtlarla sağlanıyor. Minibüs sahipleri belediyenin öncülüğünde kooperatifleşmiş, ESHOT’la protokol imzalanmış. İki sistem birleştirilmiş.

3-Enerji... Yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri önce sulama ile başlamış. Devamında evlerin uygun yerlerine konacak panellerle güneş enerjisi için düzenleme yapılmış. Üretilen enerji sisteme katılarak hem maliyet düşüyor hem ev sahiplerine para kazanma yolu açılıyor. Daha büyük üretim sistemlerinde enerji dağıtım işini belediye üstleniyor, halka daha ucuz elektrik ulaşıyor.

4- Kentsel dönüşüm... Pek çok büyük kentin olduğu gibi İzmir’in de en büyük sorunu kentsel dönüşüm. Hem mevcut yapıların yenilenmesi hem çok göç alan kentin yeni imar alanlarına kavuşturulması söz konusu. İstanbul’da çuvallayan merkezi yönetim İzmir’de de yerel yönetimin önünü tıkıyor. Burada da kentsel dönüşüm kooperatifleriyle müteahhit hegemonyası kırılmış.

***

5- Sosyal dayanışma... Türkiye’de büyüme ile gelişme karıştırılıyor. Bir ülke çok büyüyebilir ama halkı uygarlıktan buna paralel pay alamayabilir, büyüme halka yansımayabilir, insanı kalkınmışlık endeksinde geride kalabilir. 

Türkiye böyle bir ülke oldu. Bir grup iktidar zengini ve çevresi ile milyonlarca yardıma muhtaç insan... Yoksulluğu yok etmek değil, yönetmek ve yardımı oya çevirmek üzerine bir iktidar düzeni...

İzmir’de bu farklı bir bakışla planlanmış. Salgın, deprem, sel felaketlerinin üst üste yaşandığı şehirde “İzmir Dayanışması” adı altında bir örgütlenme yapılmış. Yardım edecekle yardım alacak birbirini tanımadan sistem tamamlanıyor. 

Yereldeki başarı genel iktidarı getirir. 

11 büyükşehir belediye başkanı iktidarın tüm engellemelerine karşın halka dokunan işler yapıyor. Bu deneyimler belediyeler arasında da paylaşılarak, tüm Türkiye’de karşılığı olan büyük bir kalkınma hamlesine dönüşebilir.