“Kömür, petrol, doğalgaz, et, süt gibi nesnelerin” kullanımının “aşamalı azaltılmasını” öngören “Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği ‘Conference of the Parties (COP26) / 26. Taraflar Konferansı”  197 ülkenin katılımıyla, yarın İskoçya’nın başkenti Glasgov’da başlayıp 12 Kasım’a kadar sürecek…   

Her yıl düzenlenen toplantıda yine “iklim değişikliği ve ülkelerin bununla nasıl mücadele edeceği” tartışılacak! “Küresel ısınmaya yönelik hükümetler arası ilk çevre sözleşmesinin yürürlüğe girdiği 21 Mart 1994’ten bu yana, ‘COP’ toplantıları” düzenleniyor.

 AKP Reis-i Umumisi, Reis-i Cumhur, Veziri Azam Recep Tayyip Erdoğan (RTE), kalabalık bir uzman heyetiyle Glasgov’a gidecek… 

***

Aşırı ısınmayla, tarım arazileri çöle dönüştüğü için bazı bölgeler yaşanmaz hale geliyor. Öteki bölgelerde ise tam tersi, aşırı yağışlar tarihi sele neden oluyor. Son zamanlarda Çin, Almanya, Belçika ve Hollanda ile Türkiye’de görüldüğü gibi! 

 Ayrıca iklim değişikliği sıcak ve kuru hava tehlikesini artırdığı için orman yangınları Türkiye’de de daha sık yaşanıyor...

“Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemine” göre, Türkiye’de bu yıl, şimdiye kadar yaklaşık 175 bin hektar yandı. Bu, 2008 ile 2020 arasında ölçülen miktar ortalamasının setiz katından fazla!

 Bilinen 31 doğal afet arasında en tehlikelisi olan “kuraklık”, yavaş yavaş “gölleri çöl haline” getiriyor. Türkiye, kuraklıktan oldukça etkilenen bir bölgede yer alıyor. Araştırmalara göre ülkenin neredeyse yarısı olağanüstü kurak!

***

 “Karbon finansmanı sorunu” Türkiye’nin de bu yıla dek Paris İklim Antlaşması’nı onaylamayışının nedenlerinden biriydi. Parti grubunda konuşan RTE, “Bir süredir müzakereleri yürütülen, ülkemize ‘Yeşil İklim Fonu’ndan’ 3 milyar 157 milyon dolar kaynak sağlanmasıyla ilgili mutabakat zaptının geçen günlerde imzalandığı müjdesini sizlerle paylaşmak istiyorum!” dedi. 

 Türkiye, şu anda en fazla “sera gazı sürümüne” sahip ülkeler arasında 16. sırada yer alıyor. Her yıl 500 milyon ton “sera gazı salan” ve kişi başı altı ton “sera gazı salımıyla” küresel “sürümlerin” yüzde 1’inden sorumlu olan Türkiye’nin, “bu salımın yaklaşık üçte birini oluşturan kömür kaynaklı enerji üretimini gözden geçirmesi” gerekiyor!

***

 Toplantıda, ülkelerin iklim değişikliğini yavaşlatmak ve küresel ısınmayı 1.5 derecede tutmak için önemli taahhütlerde bulunmaları hedefleniyor. Bu hedefi gerçekleştirme sözü, 2015 Paris toplantısında verilmişti…

 Paris İklim Anlaşması’nda, “karbon yakma ve depolama teknolojili ‘fosil yakıtların’ 2°C  ve 1.5°C hedefleriyle ne ölçüde uyumlu olacağı konusunda büyük bir belirsizlik var” deniliyor!

 Hükümetler, şirketler ve çeşitli ilgililerce “iklim değişikliğiyle nasıl mücadele edileceğine” ilişkin, en iyi bilimsel kanıtları bir araya getirmek için oluşturulan BM raporunu derleyen bilim insanlarına 32 binden fazla öneri yapılmış…

***

“Fosil yakıtlar”, yüksek oranlarda karbon içeren kömür, petrol ve doğalgazdır. Bunlar, ölen canlı organizmaların, oksijensiz ortamda milyonlarca yıl boyunca çözülmeleri ile oluştular. “Fosil yakıtlar”, sanayide çok geniş kullanım alanı buluyor.

 2017’de dünyada “birincil enerji kaynaklarının” yüzde 34’ü petrol, yüzde 28’i kömür, yüzde 23’ü doğalgaz; toplamda yüzde 85 “fosil yakıtlardır”. 

 “Fosil yakıtların” kullanılmasıyla 21.3 milyar ton “karbondioksidin (CO2)” açığa çıktığı, ancak bunların doğal kaynaklarca, yaklaşık yarısının emilebildiği, havaya 10.65 milyar ton (CO2) karıştığı saptanmıştır. Küresel ısınmanın başlıca nedenleri “fosil yakıtlardır.” 

 Hava kirliliği solunduğunda, erken ölüm, akut solunum hastalığı, ağırlaşmış astım, kronik bronşit ve akciğer sorunlarına yol açar. Yoksullar, yetersiz beslenenler, çok genç ve çok yaşlılar, daha fazla tehlike altındadır! Dünyada toplam küresel hava kirliliği ölümleri yılda yedi milyona ulaşıyor!

 Yarın Glasgov’da COP26 toplantısının temel tartışma sorunu bu “tehdit” olacaktır. “Fosil yakıt” kullanımının kademeli olarak sıfıra indirilmesi temel hedef…

***

 Isınma kirliliğine yol açan maddelerin üreticisi ve ihracatçısı ülkeler; örneğin dünyanın en büyük “petrol” üreticisi ve satıcılarından Suudi Arabistan ile önemli kömür ihracatçısı Avustralya ve Hindistan, BM’nin “fosil yakıt” kullanımından uzaklaşma önerisine karşılar!

 Dünyanın en büyük “sığır eti ve hayvan yemi ürünleri” üreticilerinden Brezilya ve Arjantin ise “sera gazı sürümünü” azaltmak için “et tüketimini azaltmanın gerekli olduğuna dair kanıtlara” şiddetle karşı çıkıyor.

 Arjantin, “kırmızı et” üzerindeki vergilere ve insanları bir günlüğüne etten vazgeçmeye teşvik eden uluslararası “Etsiz Pazartesi” kampanyasının rapordan çıkarılmasını istiyor.

 Güneş ışınları, atmosferden filitrelenerek geçince dünyayı ısıtır, ısı kaybı engellenir; atmosferin bu “ısıyı geçirme ve tutma özelliğine ‘sera gazı’ etkisi” deniliyor.

 Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan, BM uzmanlarından, “enerji sistemleri sektörünü karbondan arındırma çabalarının, hızla sıfır karbona geçişe ve fosil yakıtları kaldırmaya odaklanması gerektiği biçimindeki sonucu silmelerini” istiyor.

 Avustralya, COP26 konferansının hedefi olan “kömüre son vermeye” karşı, “kömürle çalışan elektrik santrallarının kapatılmasının gerekli olmadığını” savunuyor.

 Dünyanın en büyük ikinci kömür tüketicisi olan Hindistan’dan bir bilim insanı da uygun fiyatlı elektrik sağlamanın “muazzam zorlukları” nedeniyle “kömürün muhtemelen onlarca yıl daha enerji üretiminin temel dayanağı olmayı sürdüreceğini” öne sürüyor. 

***

 Eğer, önlem alınmazsa, dünya bu yüzyılın sonuna kadar 2 dereceden fazla ısınabilecek, hiçbir şey yapılmazsa, küresel ısınma 4°C’yi aşabilecek, bu da yıkıcı sıcak hava dalgalarına, yükselen deniz seviyelerine karşı evlerin yok oluşuna, bitki, hayvan türlerinin geri dönülmez kaybına yol açabilecek...

 Bilim insanları, “Daha az uçuş yapın, arabasız yaşayın ya da elektrikli araba kullanın,  gazlı ısıtma sisteminden elektrikli ısı pompasına geçin, evinizin yalıtımını yapın! diyorlar…

CUMHURİYET BAYRAMI…

 Sayın okurlarımın, gazetemize de adını veren Cumhuriyet Bayramınızı kutlar, nice sağlıklı, huzurlu, mutlu, refahlı uzun yıllar dilerim…