Her geçen gün artan ve hepimizin daha sık duyduğu bir sağlık problemini konuşalım bugün. Hani eskiden daha çok “yaşlanınca şeker hastalığı oldu” ya da “gizli şekeri varmış” diye adlandırdığımız şey aslında bugün insülin direnci, hiperinsülinemi (insülin yüksekliği) sorunu ile aynı şeydi. Son 10-15 yıldır durum çok daha net. 10 yıl önce bahsettiğimizde, insülin direncin var dediğimizde herkes konuya yabancıydı. Ölçümü yapılamıyordu, çok nadir bakılıyordu. Kan tahlilinde insülin direnci var mı yok mu ölçülebiliyor. Bunu çok az hekim istiyordu. Belki diyetisyenler de glisemik indeksten çok kalori hesabı yapıyordu. Yıllar bize gösterdi ki kaloriden ziyade ne yediği, nasıl yediği, ne sırada yediği, nasıl piştiği bile çok daha önemli. Ne yediğiniz hastalığı ve tedavisini değiştiriyor. Önce biraz tanım yapalım, sonra çözüme geçelim. 

İNSÜLİN DİRENCİ NEDİR?

Bozulmuş insülin duyarlılığı olarak da bilinen insülin direnci, insüline karşı bir tolerans geliştirerek hormonun etkinliğini azaltır. Sonuç olarak, yağ ve kas hücrelerini glikozu almaya ve karaciğeri onu depolamaya devam etmeye ikna etmek için daha fazla insüline ihtiyaç duyar. İnsülin salgısı artar. Ama içeride artık iletişim bozulmuştur. İnsülin şeker ile görüşme, konuşma, birlikte işbirliği yapamaz. Bir süre sonra insülin de yükselmiş, şeker de yükselmiştir. 

İNSÜLİN DİRENCİNİN BELİRTİLERİ NELER?

• Artan açlık, tokluk hissinin oluşmaması, geç oluşması
• Bulanık görüş,
• Baş ağrıları,
• Açlık kan şekeri 100 ve üzerinde olması 
• Açlık insülininin yükselmesi
• Karaciğerde yağlanma
• Kadınlarda adet düzensizlikleri
• Yemek sonrası, şekerli bir gıda yedikten sonra ağırlık hissi, uyku hali;
• Yemekten sonra şekerin düşmesi, el titremesi, terleme,
• Mide kazınması şikâyetleri;
• Kilo almanın kontrol edilememesi
• Sık tatlı yeme isteği
• Yorgunluk hissi
• Duygusal iniş çıkışlar,
• Bel çevresinin giderek genişlemesi
• 'Akantozis Nigrikans' denilen özellikle koltuk altı, kasık, boyun bölgelerinde esmerleşme

İNSÜLİN DİRENCİ NASIL HESAPLANIR?

İnsülin direnci ile birlikte çok sık görülen bir problem de kan lipitlerinin yükselmesi ve tansiyonun artmasıdır. 

    • Yüksek tansiyon,

    • Yüksek LDL,

    • Yüksek trigliserit,

    • Düşük HDL (iyi kolesterol) 

İNSÜLİN DİRENCİ NEDEN OLUR?

• Kötü beslenme
• Yüksek karbonhidrat ve dengesiz beslenme
• Alkol
• Bazı ilaçlar
• Bazı hastalıklar (PKOS, cushing gibi) 
• Hareketsiz yaşam 
• Genetik yatkınlık
• Kilo problemi (Bu biraz iç içe... Yani insülin direnci kilo aldırır, kilo aldığınızda insülin direnci artar) 

TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR ? 

İnsülin direncinde önce insülin hormonu yükselir, sonra kan şekeriniz de yükselir. Bu şekilde devam eder ve yaşam şeklinizi değiştirmezseniz diyabet riskiniz yüksektir. Aslında Tip 2 diyabet, insülin direnci ile ‘‘ben geliyorum’’ der. Bu sebeple tedavi için en uygun zaman insülin direnci ve öncesidir. Yani şeker ve insülin yükselmeye başladığında bunu toparlamak diyabet başladıktan sonra toparlamaktan daha kolay. Bu sorunu görmezden gelmeyin. 

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

• İnsülin direncinde tedavinin ilk ve en önemli adımı yaşam şeklinizdir. En güzel ilacı da alsanız, kötü beslenmeye devam ediyorsanız sonuçlar sizi mutlu etmeyecektir.
• İlk önce insülin direncini sakinleştirecek, kıracak bir diyet ; Glisemik İndeks ve Yük diyeti. Doğru diyet insülin direncini en hızlı, en kolay ve kalıcı olarak düzeltebilir. Beslenme modelini öğrenin ve hayatınıza yerleştirin.
• Mutlaka ve mutlaka yürüyüş. İster spora başlayın, ister dansa başlayın... Ne isterseniz yapın... Yeter ki hareketinizi artırın.
• Düzenli uyku... Olmazsa olmaz. Uyku düzenli hayat ve sağlıklı bir hayat demek.
• İlaç; eğer gerekliyse hekiminiz reçete ettiyse diyet+spor+ilaç bir arada olmalı dediyse evet, insülin direncinde kullanılan ilaçları düzenli almak sizi rahatlatabilir. 

Peki, bu glisemik indeks ve yük diyeti nedir? Bir sonraki yazıda bunu detaylı paylaşacağım.