Türkiye’de Katma Değer Vergisi faal mükellef sayısı son verilere göre 2 milyon 325 bin kişiyi geçiyor. Geçen yıl bu yolla elde edilen gelir 93 trilyon liraya yakın. Bu tutarın Genel Bütçe Vergi Gelirleri içindeki payı yüzde 33’ü geçiyor. İşte, büyüklükler böyle olunca Katma Değer Vergisi “tevkifatı”, yani Türkçesiyle “kesintiler”deki uygulamalar da sanki bir başka ruh hali doğuruyor.

Padişah fermanı gibi… Tüm hizmetlerden KDV kesilecek, kesin!.. Vergi dairesine yatırılacak, yatırın!.. Şu anda hizmet alan mükelleflerin korkulu rüyası. O kadar kötü bir rüya ki hizmet alanlar, neredeyse tevkifata tabi hizmeti almaktan vazgeçecek.

Eskiden de var olan uygulamayı aslında 117 seri numaralı KDV Genel Tebliği oldukça genişletti. Amaç, uygulamayı basitleştirmek, kolaylaştırmak, tek tebliğ ile düzenleme yaparak uygulamadaki tereddütleri ortadan kaldırmaktı.

Ancak ne yazık ki öyle olmadı. Kapsam o kadar geniş tutuldu ki neredeyse tüm KDV mükellefleri bütün hizmet alışlarında KDV’yi satıcıya ödemeyecek, doğrudan vergi dairesine ödeyeceklerdi. Ayrıca uygulama çok erken ve hızlı oldu. 14 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ uygulaması 1 Mayıs tarihi itibarıyla başlatıldı.

Böylece tek tebliğ uygulaması hayal oldu. 117’nin hemen arkasından 118 yayımlandı. Daha sonra da 63 numaralı KDV Sirküleri ile ayrıntılı açıklamalar yapıldı.

100 sayfalık özet!

Değerli okurlarım, 117 numaralı Tebliğ’i “A4”e “Times New Roman”, “12” punto formatında kaydedince, yaklaşık 42 sayfa oluyor. 63 numaralı sirküler ise aynı formatta yaklaşık 33 sayfa. Toplam 75 sayfa, kitap formatına dönüştürünce ise yaklaşık 100 sayfalık bir metin ortaya çıkıyor.

İşte bu 100 sayfalık metin uygulamayı özetliyor. Düşünün özet bile 100 sayfa. Yani uygulamayı başlatan Gelir İdaresi sayfalarca yazıyor. Daha da yazacak, başka sirkülerler başka tebliğler çıkaracak, sırf karşılaşılan sorunlara çözümler getirebilmek için.

Peki ya mükellefler ve onlara yardımcı olan muhasebe ve mali müşavirlik mesleği mensupları ne yapsın, alınacak her hizmette aynı sorunlarla karşılaşıyorlar. Bu 100 sayfalık metin içinde kendilerine bir çözüm arıyorlar.

Uygulamada karşılaşılan sorunları burada saymakla bitiremeyiz. Ama bu uygulamanın gereksiz olduğunu da kesinlikle söylemiyoruz.

KDV tevkifatı, belge düzeninin yerleşmesi, ekonominin kayıt altına alınması, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme ve kullanma fiillerinin önlenmesi ve verginin güvence altına alınmasında gayet etkili bir uygulama.

Ancak bu şekilde “biz yaptık, oldu” mantığı ile başlanmaması gerekirdi. Kapsam birden bu kadar genişletilmemeliydi. Aşamalı ve kademeli bir geçiş yapılmalı, bazı hizmetler tevkifat kapsamına alınmalı ve kapsam zamana paralel olarak genişletilmeliydi. Bu süreç içerisinde de uygulamaya ilişkin eğitimler ve bilgilendirmeler yapılmalı, ortaya çıkan sorunlar uygulama genişletilmeden giderilebilmeliydi.

Ancak ne yazık ki böyle yapılmadı. “Biz yaptık, oldu” dendi. Mükellefler bir sorunlar yumağının ortasına atıldı. Bu zorlu süreçte Gelir İdaresi’nin yumuşak geçişi sağlamak için mükelleflere yardımcı olması gerekiyor. Umarız böyle olur…

İş Güvenliği Yasası el yakacak!

Bugüne kadar iş kazalarını önleyecek sağlam bir sistem kurulamadığı için her yıl çok sayıda yurttaşımızı ‘çalışırken’ kaybediyoruz. 20 Haziran’da 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’yla bu konuya çare için yeni bir adım atıldı. Yasa; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenliyor. Özellikle getirilen idari para cezaları el yakacak cinsten.

Yasada; işçilere iş sağlığı ve güvenliği ile mesleki eğitim verilmesi, işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılması gibi düzenlemeler de var. Ayrıca çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınacak.

Yasa ile işçiye çalışmaktan kaçınma hakkı da getirildi. İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilecek. “Çok tehlikeli” sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamışsa iş durdurulacak.

Yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverene, her bir yükümlülük için ayrı ayrı 2 bin lira ceza uygulanacak. İşyerinde işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işverene, görevlendirmediği her kişi için 5 bin lira, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2 bin 500 lira; risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3 bin lira ceza verilecek. İşçilerine mesleki eğitim ve iş sağlığı güvenliği eğitimi aldırmayan işverenlere her işçi için bin lira idari para cezası uygulanacak.

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda ölçüm, inceleme ve araştırma yapılmasına, numune alınmasına veya eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin kontrol ve denetiminin yapılmasına engel olanlara da ceza var. Bu konuda işverene 5 bin lira, büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene 50 bin lira, güvenlik raporunu hazırlayıp Bakanlığın değerlendirmesine sunmadan işyerini faaliyete geçiren, işletilmesine Bakanlıkça izin verilmeyen işyerini açan veya durdurulan işyerinde faaliyete devam eden işyerine 80 bin lira idari para cezası verilecek.

Umarız para cezaları bir nebze de olsa sorunun ciddiyetle algılanmasına yol açar.

SSK’LI ÇALIŞANIN, YETİM AYLIĞI HAKKI

Eşinden resmen ayrı olan kız kardeşim bir özel şirkette SSK’li çalışıyor. Albay emeklisi merhum babasından yetim aylığı alma hakkı var mı? Mehmet Gürgen.

Emekli sandığı iştirakçisi memur yetimlerine evli olmamaları, memuriyet yapmamaları ya da memuriyetten emekli olmamaları halinde yetim aylığı bağlanır. SGK Müdürlüğü’ne başvurunuz.

SORU - CEVAP

Sorularınız için malicozum6ismmmo.org.tr adresine mail atabilirsiniz. Tüm sorular e-posta ile tek tek cevaplanacaktır.