Zorunlu eğitim, modern devletlerin eğitim anlayışlarının bir yansıması olarak, eğitimin kurumsallaşması anlamına gelir. Zorunlu eğitimle, toplumun bir parçası olarak bireyin hak, ödev ve sorumluluklarını öğrenmesi, öğrendiği bilgi ve becerilerle, donanımlarla topluma entegre olması amaçlanır. İşte, modern devlet kendisinden önceki yapılardan farklı olarak, eğitimi bu yönüyle “kamusal hizmet” olarak görür. Ve günümüz gelişmiş ülkelerine baktığımızda, tümünde eğitimin bir dönemi zorunludur. Tabi, burada bir başka önemli faktör de ülkelerin zorunlu eğitim süreleri ile gelişmişlikleri arasında olumlu bir korelasyonun olmasıdır. Pek çok ülke, zorunlu eğitim süresini 12 yıl ve üstüne çıkarmaya çalışırken, AB ülkelerinde zorunlu eğitimin en az 8 yıl olduğu görülür.

ÜLKEMİZDE ZORUNLU EĞİTİMİ İLK OLARAK 1824 YILINDA II. MAHMUT GETİRMİŞTİR

Bizim tarihimizde zorunlu eğitime baktığımızda, zorunlu eğitimin ilk olarak 1824 yılında II. Mahmut ile getirildiğini görürüz. II. Mahmut’la beraber, devlet dışında sadece vakıflarla yürütülen ilköğretim, bir fermanla zorunlu hale getirilmiştir. Ama gerekli örgütlülük ve bütüncül politikalar gözetilmediğinden uygulanamamıştır. Daha sonra, 1848 yılında, bir talimatnameyle Sıbyan ve Rüştiye Mekteplerinde, 6 yıl eğitim zorunlu hale getirilmiştir. Devamında, 1921 yılında, Maarif Vekaleti, ilkokulların süresini 6 yıldan 4 yıla indirmiştir.

Arada geçen sürelerden sonra,1997 yılına gelindiğinde, süresi 5 yıl olan zorunlu eğitim, ilkokullarda veriliyordu. Ama 1997 yılında 4306 sayılı kanunla, zorunlu eğitim süresi 8 yıla çıkarılmıştır. İlk ve ortaokullar da birleştiği için zorunlu eğitim, kesintisiz bir hale gelmiştir. Ve artık ilkokul ve ortaokul yerine ilköğretim okulu kullanılmaya başlanmıştır. Zorunlu eğitimle ilgili tartışmalar, devamında, 12 yıl kesintili, zorunlu yani 4+4+4 sistemini getirmiştir. 2012 yılındaki zorunlu eğitim değişiklikleriyle, zorunlu eğitimin, evet, süresi artmıştır ama zorunlu eğitim kesintili bir hale gelmiştir. Ve zorunlu eğitim; ilkokul, ortaokul ve lise olmak üzere üç kademeden oluşmuştur.

Modern ulus devletlerin, eğitimi kurumsallaştırmasının bir getirisi olarak, zorunlu eğitim her açıdan olduğu gibi, ülkelerin gelişimi adına da büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde 1824 yılında, II. Mahmut’un eğitimi zorunlu hale getirmesiyle başlayan süreç, 2012 yılında 12 yıl kesintili zorunlu eğitimle 4+4+4 noktasına gelmiştir. Ülkemizdeki zorunlu eğitim tartışmaları, pedagojinin ışığında konuşulmaya ve yapılandırılmaya muhtaçtır. Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin…