Öztin Akgüç

Politikada bir yöntem: Tehdit

03 Temmuz 2024 Çarşamba

Tehdit, korkutarak, gözdağı vererek, zorlayarak, sindirerek, boyun eğdirerek niyete, istenen sonuca ulaşma yöntemidir. Tehdidin etkili olabilmesi için gerçekleştirecek güce, erke sahip olunduğunun da gösterisi, kanıtı gerekir. Tehditte yaptırım, cezalandırma öğeleri vardır.

Tehdidi iç politikada bir yöntem olarak kullanan MHP’nin işlevi, etkinliği, Cumhur İttifakı içindeki konumu, rolü irdelenerek yazıda, tarihsel gelişmeye de özet olarak yer verilecektir.

Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) kökenini 1958 yılında kurulan Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP) oluşturur. 1965 yılında Osman Bölükbaşı’nın istifası üzerine Alparslan Türkeş parti başkanlığına getirilmiş; Türkeş, “Dokuz Işık” olarak adlandırdığı ilkelerle yönelmiştir. 1965 genel seçiminde yüzde 2.2 gibi düşük oy alacak ancak o dönemde uygulanan milli bakiye sistemiyle TBMM’de 11 vekille temsil edilen CKMP, unvanını 1969-70 döneminde MHP olarak değiştirmiştir. Türkeş, 1970 yılında ilkeleri gençliğe açarak güç kazanmak hedefiyle bir tür komando eğitimi gören gençlerden oluşan Ülkü Ocakları’nı kurmuştur.

1973 genel seçiminde 3; 1977 genel seçiminde de TBMM’ye 16 vekil sokabilen MHP, Meclis’teki parçalı dağılım nedeniyle, az sayıda vekille temsil edilmesine karşın CHP’ye karşı oluşturulan Milliyetçi Cephe (MC) olarak adlandırılan koalisyon hükümetinde görev almıştır. Ülkü Ocakları, Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası ABD’nin BOP projesini uygulamaya koymasıyla da ülkede artan “sağ-sol çatışması” olarak nitelendirilen kargaşa ortamında etkin rol almış, militanları hakkında davalar açılmıştır.

12 Eylül 1980’deki askeri darbe sonrası Milli Güvenlik Konseyi’nce 1981 tarih 2533 sayılı yasa uyarınca diğer siyasal partilerle birlikte MHP de kapatılmış; Türkeş dahil üst düzey yöneticileri hakkında “anayasal düzenin, cumhuriyetçilik ve demokrasi prensiplerine aykırı olarak devletin tek kişi tarafından yönetilmesi amacına yönelik değiştirilmesine zor yoluyla kalkışmak; Türkiye ahalisini birbiri aleyhine silahlanarak toplu kıyıma yönlendirmek” suçlamasıyla davalar açılmış, mahkûmiyetle sonuçlanmıştır.

Bölgede ABD’nin ekonomik ve siyasal hegemonyasını gerçekleştirme amaçlı BOP, daha sonra Kuzey Afrika ülkelerini de kapsayacak şekilde genişletilen (GOP) projesinin bölge için öngördüğü siyasal düzen “ılımlı siyasal İslam”, pilot örnek ülke Türkiye, slogan “Türk İslam sentezi”, kılavuz da MHP olmuştur.

Milli Güvenlik Konseyi kararı ile kapatılan siyasal partilerin 1992 yılından itibaren faaliyete geçmesine izin verilmesiyle siyasal faaliyetini sürdüren MHP, 1995 genel seçiminde aldığı yüzde 8 oyla TBMM dışında kalmış; 1997 yılında Türkeş’in vefatı üzerine başkan seçilen Devlet Bahçeli döneminde parti en büyük seçim başarısını 1999 genel seçiminde göstermiş; oyunu yüzde 18’e yükselterek 129 milletvekili ile DSP’den sonra ikinci büyük grubu oluşturmuş; Bahçeli de Bülent Ecevit başkanlığında kurulan koalisyon hükümetinde, başbakan yardımcısı olarak görev almıştır.

İktidar ortağı olan Bahçeli’nin, kriz döneminde siyasal strateji olarak garipsenecek şekilde erken seçim kararı üzerine 2002 erken genel seçiminde MHP yüzde 8.4 oyla yeniden TBMM dışında kalmıştır ama yüzde 34.3 oranında oy alan AKP’ye, siyasal İslama iktidar yolu açılmıştır.

2007 ve 2011 genel seçimlerinde sırasıyla yüzde 14.3 ve yüzde 13 oy alan TBMM’de muhalif görünümlü olarak yer alan MHP’nin siyasal etkinliği 2015 Haziran seçiminde AKP’nin oyunun yüzde 40’a düşmesiyle artmıştır. Artık Erdoğan “asrın lideri”, “reis”, “şahsım devleti” hangi sıfatla anılırsa anılsın konumunu sürdürebilmek için Bahçeli’ye muhtaç olmuştur. 2017 anayasa değişikliği ile anayasa Erdoğan’ın konumuna uydurulmuş ancak Bahçeli’nin eli de güçlenmiş, 2018 yılında Cumhur İttifakı oluşturulmuştur.

MHP, çoğu kez küçük ortak olarak tanımlanmasına karşın gerçekte Bahçeli; perde arkası, “kamarilla”, yönlendiren kişi konumundadır. Cumhur İttifakı tehditle 2028 seçim sonucuna değin zorunlu olarak sürer. Yumuşama, normalleşme sadece verilmek istenen görüntüdür.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Uyanıklık 19 Haziran 2024

Günün Köşe Yazıları