Öztin Akgüç

Düşük faiz kaynak aktarma yöntemi

12 Ekim 2022 Çarşamba

Nas, düşük faiz, “faiz neden enflasyon sonuç” savları, gerçekte kaynak aktarmanın alalaması, kamuflajıdır. Kaynaklar tasarruf edenlerden kaynak kullananlara aktarılmakta, düşük faiz ve enflasyon nedeniyle tasarruf edenler, kaynak kullanımlarını öteleyenler gelir ve servet kaybına uğrarken, kaynak aktarılanlar gelir elde etmekte, varlıklarını artırmaktadırlar. Tasarruf edenler negatif reel faizle gelir kaybına uğrarken enflasyon nedeniyle de anapara kaybına da uğramaktadırlar.

Ucuz kaynak kullananlar gelir elde ettikleri halde finansman maliyetinin yüksekliğinden de yakınmaktadırlar. Ödedikleri faiz reel olmayan faiz maliyetidir (ROFM). Reel faiz maliyetini bulmak için ROFM’yi enflasyona göre düzeltmek gerekir. Düzeltildiğinde faizin zaten çok düşük olduğu hesaplanır. Enflasyon, bizatihi alacaklıların aleyhine, borçluların lehinedir.

Enflasyon muhasebesi uygulansa, mali tablolar düzeltilse borçluların “net parasal pozisyon kârı” sağladığı görülür. Enflasyonun yarattığı gelir dağılımı adaletsizliğine reel negatif faiz etkisi de eklenerek adaletsizlik şiddetlendirilmektedir.

Gelir ve varlık kaybına uğrayan tasarruf sahipleri, kayıplarını gidermek için altın ve döviz birikimine yönelmekte, risk iştahı yüksek olanlar sermaye ve/veya kripto, sanal para piyasalarında şanslarını denemektedirler. Küçük tasarruf sahipleri, bilgi kirliliği, bilgi bakışımsızlığı nedeniyle çoğu kez zarara uğramaktadırlar. Hükümet, birikimlerin altın ve dövize kaymasını önlemek için kur korumalı mevduat (KKM) hesabı aracını kullanmakta, bu kez de düşük, normal faiz değil, örtülü aşırı faiz ödemekte gelir ve servet dağılımını bu yolla da bozmaktadır. KKM’nin bütçeye getirdiği yük dolaylı vergi payı yüksek vergi gelirleriyle karşılanmakta, KKM’nin nihai yükü ile yine sabit gelirlilerin emekçilerin sırtına yüklenmektedir.

TCMB, düşük faizle bankaları fonladığında da parasal genişleme yaratarak da enflasyonu körüklemektedir.

Emir, kumanda, atama ödülüyle yapay olarak faiz düşük tutularak dengesizlikler yaratılacağına, adaletsiz artırılacağına doğru ekonomik politikalarla faiz düşürmek akılcı olur. Bu amaçta kur artışı enflasyon geçişkenliğini önlemek yerli üretimi artırmak, kaynak savurganlığı engellemek, gerektiğinde iç üretime dış rekabete karşı korumacılık yapmak etkili olur. Yapay emirle değil reel olarak faiz düşürülmelidir.

İstikrar sağlamada alışılagelmiş, klasik “ortodoks” olarak nitelendirilen politikalar izlenebileceği gibi, değişik farklı “heterodoks” politikalar da izlenebilir. Heterodoks politikaların da tutarlılığı, kuramsal, teoride epistemolojik dayanağı vardır. Aslında ben de ortodoks politikalara karşı bizim gibi ülkelerde heteredoks politikalar izlenmesinden yanayımdır. Kendi çapımda bu amaçla önerilerde bulunmaya çalışıyorum.

Ülkede izlenen politikanın ise kuramsal temeli olmadığı gibi tutarlılığı, tarafsızlığı da yoktur. Enflasyonu hızlandırıcı, gelir dağılımını bozucu, bütçe ve cari işlemler hesabı açığını artırıcı, yandaş kollayıcı politika, heterodoks değil; kuralsız, yöneticinin isteğine bağlı keyfi uygulamasıdır.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Merkez Bankası işlevi 18 Aralık 2024
Trump tehlikesine teyakkuz 11 Aralık 2024

Günün Köşe Yazıları