Yunanistan’da 1980-4 yılları arasında dört yıl görev yaptım! “Papandreu Hanedanının” ikincisi olan oğul “ulusal-sosyalist” Andreas Papandreu’nun 1981’de “Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü’nden (KAAÖ) çıkalım!” ve “Avrupa Birliği’ne (AB) karşıyız!” söylemleriyle kazandığı seçimi izledim.

“Pan-Helenik Sosyalist Hareketi’nin (PASOK)” kurucusu Andreas, söylemini unutarak, aynı yıl Atina’da AB üyeliğine imza koyarken gençler yandaki caddede Zülfü Livaneli’nin “Hiroşima” şarkısı ile karşıt gösteri yapıyorlardı.

Hemen hemen her tüketim maddesi yurtdışından getiriliyordu. Yunanistan’ın kendi üretimi yok denecek kadar azdı. Üretim olmadığı için sanayiden söz etmek de olanaklı değildi. Geceleri tavernalarda eğlenip tabaklar kırılıyordu. Değirmenin suyunun nereden geldiğini önceleri anlayamamıştım!

Bizim işçiler 50 yıl önce Almanya’ya gittikten sonra ailelerine gönderdikleri “havaleler” dış ödemeler kalemleri içinde yer almaya başlamıştı. Oysa Yunanistan’da bu dövizler 1922’den sonra başta ABD olmak üzere çeşitli ülkelere göçenlerin gönderdikleri “havaleler” önemli kalemi oluşturuyordu. Bu vergisiz gelirler ailelerin değirmenlerine bol su taşıyordu.

Gemicilik Yunanistan’ın bir başka önemli döviz kaynağı idi. Bu girdiyle de dış mal alımı karşılandığı için yerli üretime ne gerek vardı? Kaldı ki gemilerde çalışanlar da ailelerine katkı sağlıyorlardı.

Turizm de Yunan dış ödemelerine önemli bir girdiydi. Dolayısıyla üretmek yerine tüketmek daha ucuza geliyordu.

Bir de buna 1981 üyeliği ile AB’den gelen dev boyutlardaki ekonomik yardımlar da eklenince gel keyfim gel olmuştu… Sirtakilerde kırılan tabakların haddi hesabı yoktu! Dışalım ve dışsatım arasındaki “ticaret dengesinde” açık olsa ne yazardı, “ödemeler dengesi” denk değil miydi?

Yunan halkı yaşam boyu hep ekonomik sirtaki oynayacağını sandı. Oysa evdeki hesap artık çarşıya uymaz olmuştu!

1974 Kıbrıs bunalımının ve Ege sorununun ürküttüğü tüm iktidarlar Türkiye’ye karşı bir silahlanma yarışına girdiler. Son model Fransız Mirage savaş uçakları alındı. Almanya tersanelerinde zırhlılar, denizaltılar yaptırıldı. ABD’den son model tanklar sipariş edildi. Böylece döviz girdileri de çıktılara dönüştü…

AB’deki üye sayısı 27’ye ulaşınca Brüksel’den gelen yardım paraları azalmakla kalmadı, AB bütçesine katkıda bulunması için Atina’ya “pamuk eller cebe” denildi. Yunanistan bir alıp iki vermeye başladı.

Bu arada “demo-krasi (halk yönetiminin)” vatanı denilen Atina’da her iktidar döneminde “klepto-krasi (hırsızlık yönetimi)” öne çıkmaya, kayıt dışı para artmaya başladı. Artık dışalım ürünleri de “Drahmiden Avro’ya” geçilince fiyat artışları dar gelirliyi sıkar oldu.

2004 Atina Olimpiyat Oyunları ekonomik bunalımın kıvılcımını çaktı. Tesisler için harcanan milyarlarca Avro devlet bütçesini, dış ödemeler dengesini sarstı.

2009 seçiminde sağcı Konstantin Karamanlis’in Yeni Demokrasi Partisi, iktidarı “Papandreu hanedanından” torun Yeorgios’a devrederek tüm bu olumsuzluklardan kurtuldu.

Yeorgios, koltuğa oturduğunda ölümcül bir durumla karşılaştı. Gençlerde işsizlik oranı yüzde 35’e çıkmış, Yunanistan’ın toplam borcu 600 milyar Avro’ya (yaklaşık 1.4 trilyon TL) yükselmişti. Borsa son 20 ayda yüzde 55 değer yitirmişti. Hastane ve okulların kapanması olasılığı belirmişti. Yunan jetleri, akaryakıtsızlıktan ulusal günde uçamaz olmuştu. İflas kapıdaydı!

Yeorgios’un sihirli değneği olmadığı için bitkisel yaşamdaki ekonomiyi canlandıramayınca Atina’nın göbeği sayılan, Yunan meclisinin bulunduğu, efsun askerlerinin nöbet değişimiyle gösteri yaptıkları “Sintagma (Anayasa) Alanı’nda” hareketlenme başladı.

Önce gençler sokağa döküldü. Onları işçiler ve ardından memurlar izledi. Yunanistan’daki geleneksel 48 saatlik grevlere katılanlar sanki Sintagma Alanı’nda nöbet tutarak devir teslim yapıyorlardı.

Grevler zamanla şiddete dönüştü. Vitrinler kırıldı. Yangınlar çıkarıldı. 5.000 polis Atina caddelerinde kızgın göstericilere karşı koymak için gözyaşı bombaları kullandı. Bıraksalar polisler de göstericilerin saflarına katılmakta tereddüt etmeyeceklerdi. En kârlı çıkanlar gaz maskesi satıcıları oldu!

\n\n\n\n\n

Yunanistan’daki çöküntü, AB’yi de olumsuz etkiledi. Almanya-Fransa’nın başı çektiği “Avro”cular ile “Sterlinden” şaşmayan İngiltere; Yunanistan’da başlayan “Avrupa sonbaharının” Portekiz, İspanya ve son üye ülkelere de sıçrama olasılığından kaygılanır oldular.

Sonuçta kendilerini Yunanistan’a “el uzatmaya”, Yunanistan’ı da “kemer sıkmaya” ikna ettiler. Atina’ya 3 Temmuz’a kadar süre tanıdılar. Çarşamba günü önünde gaz bombalı gösterilerin sürdüğü Meclis’te, iktidarın kemer sıkma paketi 138’e karşı 155 oyla kabul edildi. “Hayır” çıksaydı bankaları ordu koruyacaktı!

“Ulusal Sorumluluk Oylamasından” önce Yunan Merkez Bankası Başkanı “Meclis’ten çıkacak hayır, intiharımız olacak” dedi. Atina’ya giden Fener Patriği Vartolomeos “Soydaşlar olarak çok daha güç günler geçirdik. Dualarımızla her zaman yanınızdayız!” sözleri ile kameralar önünde Yeorgios’u destekledi.

Oylamadan sonra Avrupa Dış Siyasa Vakfı Başkan Yardımcısı Theodore Culumbis “Kavramsal olarak dev, ancak uygulamayı gerçekleştirmede bir bebek adımı,” diye tanımladı. Yunanların nefretini çeken Almanya Başbakanı Angela Merkel “Çok iyi bir haber” dedi.

Bu yazı yazılırken, Yunan meclisi paketin uygulanmasına ilişkin yasayı da oylayacaktı. Yasanın kabulü, AB’nin verdiği süre bitmeden AB-Uluslararası Para Fonu (UPF) ve Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) öngördüğü 110 milyar Avro’luk kredinin 12 milyarının serbest bırakılmasının kapısını aralıyor. Yunanistan’a 5 yıl süre ile 28.4 milyar Avro taze kredi açılacaktı. Bu dilim, kurumuş tulumbaya dökülen yarım kova su görevini yapıp ekonomiye “ilkyardımı” üstlenecekti. Bunun karşılığında Yunanistan şu önlemleri alacaktı:

• Bazılarını baba Papandreu’nun kamulaştırdığı enerji tesisleri olmak üzere, havaalanları, limanlar, demiryolları, Telekom, olimpiyat yapıları özelleştirilecek ve 5 yılda 50 milyar Avro sağlanacak.

• Memur sayısı azaltılacak. Emekli olan 10 memurun yerine ancak 1 kişi alınacak. Yılda 800 milyon Avro tasarruf edilecek.

• Vergi sınırı olan 12 bin Avro 8 bine inerken herkesten dayanışma amacıyla yüzde 2-4 oranında “kelle vergisi” alınacak.

• KDV yüzde 19’dan yüzde 21-23’e çıkacak.

*Çalışma saatleri 37.5’ten 40 saate ayarlanacak.

• Savunma harcamalarında 2015’e kadar 1 milyar Avro makaslanacak.

Sorunlar şimdilik askıya alınırken Yeorgios, “Deli değiliz. Bugünkü önlemleri alacağımızı düşünemezdim. Yunanlar için, vatan için doğruyu yapıyorum. Yunanistan ekonomisinin çökmesinin getireceği sonuçları hiçbir Yunanın yaşamasını istemiyorum” dedi.