Başsız bir kadın heykelciği niteliğinde, “tepegöz” de (stargazer) denilen, 20 cm. yüksekliğindeki idolün tam olanı 2005’te New York’ta Sotheby’s müzayedesinde 1.8 milyon dolara (yaklaşık 2.7 milyon TL), Burhan Doğançay’ın “Mavi Senfoni” yapıtıyla aynı değerde alıcı bularak bu alanda dünya rekoru kırmıştı.

Yeni tanınıyorlar

İÖ 5500-3000 yılları arasında insanların “cilalı taş” kullanımından “maden çağına” geçtikleri “Kalkolitik dönemde” yalnızca Anadolu’da yapılmış olan ve Türk arkeoloji bilim dünyasınca yeterince tanınmayan bu heykelcikler yeni gün ışığına çıkıyor.

19. yüzyılın sonunda Çanakkale’nin Gelibolu yarımadasında bir Amerikalı arkeoloğun Kilya antik yerleşmesinde bulduğu bu türün ilk örneğinden dolayı “Kilya Tipi İdol” deniliyor. O buluntu Atina’daki Amerikan Arkeoloji Enstitüsü’ne götürülmüştü.

Özellikle son yıllarda Türkiye’deki bilimsel kazılarda da bulunmaya başlayan, boyları 6-22 cm. arasında değişen bu tip idollerin özelliği yatay yumurta gibi bir başı ince, uzun bir boyun taşıyor. Kollarını kuş kanadı gibi açmış bir gövdede kadın cinsel organındaki tüylü delta vurgulanıyor.
 

En pahalı terlikler

Türk arkeoloji bilim dünyasından önce kaçak kazılarda çıkan bu heykelcikler çeşitli yabancı müzayedelerde sıkça boy göstermeyi sürdürüyor. On yıl önce Manisa Alaşehir yakınında iki köylü kadının bulduğu iki Kilya idolü yurtdışına kaçırılmış ve çok iyi fiyata pazarlanmışlardı. Kadınlar bu heykelcikleri köye gelen çerçiye vermişler ve karşılığında birer çift terlik almışlardı. Bu olayı aktardığım Nev Yorklu müzayedeciler, “Dünyanın en pahalı terliklerini giyen kadınlar” demişlerdi. Yardımcı Doç. Dr. Rafet Dinç, 1995’te Manisa’nın Akhisar ilçesinde bu heykelciklerin işliklerini bulmuştu.

Eşsiz bir parça

Yarın satılacak 11.5 cm. yüksekliğindeki beyaz mermerden Kilya idolünün değerinin düşük olmasında başının bulunmayışı ve kollarında bazı çapakların bulunması... Ancak şimdiye dek bilinen tüm idollerden farklı olarak memelere sahip olması bu parçayı eşsiz kılıyor. Müzayede evi, yapıtın Anadolu kökenli olduğunu da açıklıyor.