Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Türkiye - Çin İlişkileri - Kamil ERDOĞDU
Çin Devlet Konseyi üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi, kısa süre önce Ortadoğu turuna çıktı. Gezi kapsamında Suudi Arabistan, Türkiye, İran, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman’ı ziyaret etti. Çin basını, “ilişkileri güçlendirmek için” yapıldığını açıkladığı ziyaretlerin “enerji zengini ülkelerin yavaşça ABD’den uzaklaştıkları, Çin’e yaklaştıkları bir zamana denk geldiğini” yazdı.
Wang Yi’nin Türkiye ziyareti, aynı zamanda ABD başta olmak üzere, bazı Batı ülkelerinin yürüttüğü Çin karşıtı kampanyaya da denk geldi. Çin karşıtı güçler ve muhalefet, bu süreçte “Uygur sorunu”, “soykırım”, “kamplar”, “zorla çalıştırma” gibi ifadeleri çok sık kullandılar. Bu ifadelerle dile getirilen iddiaların arkasının ne kadar dolu olduğu, bir süre daha konuşulacak. Çin, BM yetkililerini Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ne beklediğini açıkladı.
ASIL HEDEF İLİŞKİLER
Çin karşıtlarının sıkça dile getirdiği iddialardan biri de Çin’in
aşı konusunu Türkiye’ye karşı “şantaj” olarak kullandığı. Bu iddia, iki
ülkeye de haksızlık. Wang Yi’nin Ankara’daki temaslarında, geciken sürecin
hızlanacağı yönünde işaretler verildi.
Çin Dışişleri Bakanlığı, “Wang Yi, Batı Asya’da Güvenlik ve İstikrarı Sağlama Girişimi Başlattı” başlıklı beş
maddelik plan yayımladı. Planın başlıkları karşılıklı saygı, eşitlik, adalet,
nükleer silahların yayılmasının önlenmesi,
kolektif güvenlik, kalkınma ve işbirliği olarak sıralandı. Türkiye-Çin
ilişkilerini baltalamak isteyen kampanyanın asıl hedefinin, Kuşak ve Yol İnisiyatifi olduğu unutulmamalı.
ÇİN-İRAN İLİŞKİLERİ
Çinli bakanın gezisinde en çok yankıyı İran’daki temasları yaptı. ABD’nin
baskı ve tehditlerine rağmen enerji projeleri, boru hatları, tren yolu
bağlantıları konusunda işbirliğine devam edileceği açıklandı. Taraflar, 25
yıllık ekonomik işbirliği anlaşması
da imzaladı. Anlaşmaya göre Çin, İran’ın kilit enerji ve
altyapı sektörlerine gelecek
on yılda 600 milyar dolarlık yatırım yapacak.
Çin basınına göre “Bu
anlamlı. Çünkü İran, Covid-19 salgını ve ABD yaptırımları nedeniyle darbe aldı.
Ayrıca Kuşak ve Yol İnisiyatifi’nde kilit bir ülke. Çin’in en çok ham petrol ithal ettiği
ülkelerden biri. İran’ın, nükleer anlaşmanın Avrupalı imzacıları İngiltere,
Fransa ve Almanya’yla ilişkileri iyi olmadığından, ticaret ve yatırım için
Çin’e
ihtiyacı var. Çin, Ortadoğu’da kapsayıcı bir güvenlik mimarisi
kurmakta. Meşru ve potansiyel olarak değerli bir role sahip. Buna, devam eden
nükleer anlaşmazlıkta İran ile ABD arasındaki arabuluculuk da dahil.”
Çinli uzmanlara göre Çin’in Ortadoğu’da ekonomik kalkınma ve sürdürülebilirliği teşvik etmekte rol oynamak için meşru ve potansiyel değeri var. Ekonomik kalkınma ve istikrar birbirini tamamlıyor.
‘KUŞAK VE YOL İNİSİYATİFİ’
Salgın ve düşük
ham petrol fiyatları gibi zorluklar karşısında ve ABD’nin bölgeden çekilme politikasının da durumu
ağırlaştırmasıyla birlikte
Çin’in
ortakları Kuşak ve Yol İnisiyatifi’yle Çin finansına kucak açtılar. Bölgesel ekonomik istikrar, bilim,
teknoloji, temiz enerji, yeni altyapı geliştirme projeleri ve bağlantılarında yüksek kaliteli işbirliği
yarattı.
Çin basınına göre
ABD’nin
bölgesel politikalarına eşlik eden kargaşaya
rağmen, Çin’in “jeopolitik
tutkuları” hakkındaki iddiaların masal olduğu kanıtlandı. Çin bölge için tehdit değil, bütün taraflara faydalı olacak şekilde
huzurlu bir ortamı destekliyor. Türkiye-Çin ilişkilerinde de önümüzdeki dönemde en çok duyulacak kavram, Kuşak ve Yol İnisiyatifi olacak.
KAMİL ERDOĞDU
CRI TÜRK GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Cumhuriyet Vakfı Başkanı Alev Coşkun konuşma
- Özgür Özel'den 'atama' çıkışı
- Özgür Özel kutlama programında
- CHP'li vekilden Soma için flaş çağrı...
- Mine Esen'den anlamlı konuşma...
- Serra Menekay yazdı, Aysim Dolgun Ildız besteledi
- İşte Cumhuriyet'in tarihi
- Ankara Emek ve Demokrasi Güçleri eylem yaptı
- Cumhuriyet 100 yaşında! İyi ki Cumhuriyet var
- Şişli'de Hıdırellez coşkuyla kutlandı
En Çok Okunan Haberler
- Hafize Gaye Erkan geri dönüyor!
- Firmadan açıklama!
- Yeni randevu sistemi pazartesi başlıyor
- İki tekstil devi konkordato talep etti!
- Eğitim-Bir-Sen’in paylaşımı tepki çekti!
- Kalyoncular onayı aldı
- Uçağı kadın pilotun indirdiği ortaya çıktı
- 'Bir müddet sonra parti kurarlar bundan emin olun'
- Yıl sonu enflasyon tahmini yükseldi
- Mersin'de hasat başladı: 45 gün sürecek!