Rusya-Ukrayna savaşının dünyada ilişkileri gerdiği ortamda, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin kör gözüm parmağına misali Tayvan ziyareti tartışmalara neden oldu. Biden saygı gösterse de desteklemedi. Ancak ABD’nin üçüncü kişisi Pelosi, bölgesel istikrarı riske sokabilecek ziyareti yönetimin bilgisi dışında yapar mı? Oldukça zor. 

Çünkü Çin, ABD’nin küresel rakibi ve hedefindeki devlet. Çin ekonomisinin nicelik değil nitelik olarak da teknolojik üstünlük yarışında ağırlık kazanması ABD’ye küresel meydan okumadır. Ancak Çin’in, devasa ekonomisine rağmen askeri gücü bugün ABD’ye göre ergenlik döneminde. Kıyaslamada ABD’nin en büyük üstünlüğü stratejik deniz ve hava gücüdür. Bunun kaynağı ABD ekonomisinin lokomotifi endüstriyel askeri komplekstir. ABD, yumuşak gücü olan küresel finans ve ağ merkezli hâkimiyetini güç çarpanı olarak kullanmaktadır. Ancak dünyadaki teknolojik ve dijital devrim hem sert güç hem de yumuşak güç dengelerini altüst etmeye aday. Yükselen güç odağı Çin, ABD endüstriyel askeri kompleksi ve dijital endüstriyel düzenine doğrudan tehdit.

BAĞIMLILIĞI AŞMAK

Daha 2012’de zamanın Savunma Bakanı Leon Panetta, ABD Deniz Harp Okulu mezuniyet töreninde bugüne kadar Ortadoğu’da savaşan ABD denizcilerinin artık önceliğinin Asya-Pasifik olacağını vurgularken Çin’i hedef almıştı. Çünkü Çin ekonomisinin yumuşak karnı, enerji, hammadde ve ikmal zincirinin Malakka ve Tayvan Boğazı gibi ABD’nin kontrol edebildiği boğazlar ve deniz yollarıdır. Çin’in jeopolitiğinin zorunlu kıldığı deniz ve hava gücü ABD ile kıyaslandığında oldukça sınırlı. Deniz kuvvetlerinde tonaj bakımından üstün ya da dengede görülse de nükleer denizaltı ve uçak gemilerinde ABD deniz kuvvetlerini en erken 2040’larda yakalayabileceği hesaplanıyor. 

Çin, ABD’ye karşı sert gücünü 2040’lara yetiştirmeye çalışırken yumuşak gücünü de boşlamıyor. “Bir Kuşak Bir Yol” Çin’in jeostratejik bağımlılığını aşma projesidir. Afrika’daki yatırımlarıyla kurduğu ekonomik altyapı ve Cibuti Askeri Deniz Üssü güç mücadelesindeki uzun erimli kararlılığının göstergesidir.

OYUN PLANI

Pelosi’nin Tayvan ziyaretinin nedeni Çin’in tepkilerinde saklı olabilir. Beklendiği gibi Pelosi’nin Hint-Pasifik temasları kapsamında gerçekleşen Tayvan ziyareti bölgedeki gerilimi artırdı. Çin’in tepkisi beklenilenden süratli ve sert oldu. Doğu Çin Denizi ve Tayvan Boğazı’nda altı bölgede eşzamanlı olarak gerçek mühimmat ve uzun menzilli füzelerin kullanıldığı daha önce görülmemiş çapta müşterek tatbikat icra etti, Tayvan’ın ana limanlarını fiilen abluka altına aldı. 

Pelosi’nin ziyaretinin arkasındaki oyun planı, Rusya’nın doğal müttefiki Çin’i ulaştığı askeri olanak ve yeteneklerini tatbikat da olsa kullanmaya zorlamak ve bu şekilde Çin silahlı kuvvetlerinin harbe hazırlık seviyelerini, doktrin ve savaş taktiklerini açığa çıkarmak için tahrik olmasın!

Öyleyse Çin büyük hata yaptı. ABD’nin Ukrayna’dan sonra acelesi mi var? Hayra alamet değil...

ALİ ER

EMEKLİ TUĞGENERAL