Prof. Dr. Mustafa Öztürk, XI, XII, XIII. yüzyılın büyük filozoflarından İbn Rüşd, İbni Haldun, Farabi, El Kindi, El Biruni, El Cebir ayarında büyük bir İslam filozofu değildi kuşkusuz; ama onların yolunda, onların soyundan, onların kumaşındandı.

Gerçi aslen Kurtubalı (Córdoba) olan İbn Rüşd, düşüncelerinden dolayı gözden düştüğü, sürgüne gönderildiği olduysa da Müslüman toprakları sağlığında terk etmek zorunda kalmadı. Ama düşünceleri, bilimsel çalışmaları, Müslüman coğrafyada tutunamadı; buna karşılık Batı’da büyük ilgi gördü.

Daha 1200’lerde, İbn Rüşd’ün araştırmaları gizli gizli Batı’da (*) okunuyordu. Batı dünyasında hiçbir Müslüman bilginin sahip olamadığı ün ve şöhrete erişen İbn Rüşd, Batı’da doktor olarak tanınsa da daha çok “Aristo yorumcusu” olarak bilindi. Batı, kendi Antik Yunan felsefesiyle İbn Rüşd sayesinde tanıştı ve bu düşünceler Batı’da Rönesans düşüncesinin çekirdeğini oluşturdu.

TUTARSIZLIĞIN TUTARSIZLIĞI

Prof. Dr. Mustafa Öztürk de Türkiye’de aklı ve bilimi İslam’la barıştırmak istiyordu. 30’dan fazla kitabı olan, sayısız araştırmaya imza atmış Öztürk dinde sapkınlığa karşı akılcı düşüncelerinden dolayı, Türkiye’den ayrılmak zorunda kaldı. Almanya’daki Münster Wilhelm Üniversitesi’nin İslam Teolojisi bölümünden aldığı daveti değerlendirerek akademik çalışmalarına devam etmek üzere Almanya’ya gitti. Giderken de bu “yerli ve milli tımarhanede” bize, “ruh sağlığı” diledi.

Büyük İslam Filozofu İbn Rüşd öldüğünde (1198) Merakeş’e gömüldüyse de daha sonra cenazesi Kurtuba’ya götürüldü. Götürülürken devenin bir tarafına tabutu diğer tarafına kitapları konmuştu, dengeyi sağlamak için. Çünkü kitaplar denge sağlar. Kitap, bilim, felsefe toplumların çılgınlıktan, sapkınlıktan dengeye gelmesini sağlar. Büyük filozof, Tehafütü’t-Tehafüt (Tutarsızlığın Tutarsızlığı) adlı yapıtında bunu (dengeyi) vurgular özcesi.

Hıristiyan Ortaçağında Avrupa’da yaşanan Kilise’nin baskı ve zulmü, bugün İslam Ortaçağı üzerinden Türkiye’de uygulanmak isteniyor. İslam coğrafyasında ise bin yıldır denge yok. Batı’da Hıristiyanların kanını emen Kilise’ye karşı ayaklanmış aydınlanmacı papazların, örneğin Martin Luther’in, Kalvinistlerin (**) izinde yürüyen, Cumhuriyetin yetiştirdiği seküler ilahiyatçılardan Turan Dursun, Yaşar Nuri Öztürk gibi ilahiyatçılar ya öldürülüyor ya da tarikatların türlü baskıları altında yaşamak zorunda bırakılıyor.

BİZ DİNLEMEDİK…

Prof. Dr. Mustafa Öztürk (***) katıldığı konferanslarda cemaat ve tarikatlara yönelik eleştirileri nedeniyle hedef haline getirilmişti. (Cumhuriyet, 15.03.2021)

Köşe yazarlığı da yapan Öztürk, Fethullah Gülen’i “masum imam” olarak gösterenleri eleştirdiği, Fethullah Gülen’in lideri olduğu cemaat için “haşhaşi” benzetmesi yaptığı, IŞİD gibi İslam referanslı terörün arkasındaki ideolojiyi de eleştirdiği için tehditler alıyordu.

Öztürk, FETÖ araştırması yapan TBMM Darbe Komisyonu’na bilgi verirken diğer cemaatlerin oluşturabileceği tehlikeye dikkat çekmişti.

Dinleyen kim?

Biz dinlemedik, Alman toplumu dinlesin, yararlansın.

Sonra da bize öğretsinler.

FERHAT ÖZEN
ARAŞTIRMACI YAZAR 

DİPÇE

(*) Batı dünyasında ortaya çıkan İbn Rüşdcülere “Averroist” deniyordu.

(**) Papazların Cenneti pazarlamasına isyan eden Luther, Ortaçağ Kilisesi’ne isyanını şöyle dile getirir: “Milleti cehennemle korkutup cenneti para karşılığı satıyorsunuz. Sıkıysa cehennemi satsanız ya?” Yargıçlardan biri: “Cehennemi kim alır ki?” Martin Luther: “Ben alıyorum, neyse parası vereyim!” Bedava verdiler! Martin kapının önüne çıktı, duruşma sonucunu merak eden binlerce kişiye seslendi: “Cehennemi satın aldım, benimdir. Bundan sonra oraya kimseyi almayacağım, korkmayın.” Cehennem korkusu ve kilise baskısından kurtulan halk, özgür beyinlere sahip oldu ve Almanya aydınlanması beş yüz yıl önce başladı.

(***) 30’dan fazla kitabı olan Öztürk’ün çalışmalarından bazıları:

Kur’an Dili ve Retoriği, Kitabiyat Yay., Ankara, 2002.

Kur’an ve Aşırı Yorum, (Doktora Tezi), Kitabiyat Yayınları, Ankara, 2003.

Kur’an’ı Kendi Tarihinde Okumak, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2004.

Kur’an’ın Mu’tezilî Yorumu, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2004.

Kur’an ve Tefsir Kültürümüz, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2008.

Meal Kültürümüz, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2008.

Tefsirde Ehl-i Sünnet & Şia Polemikleri, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2009.

Kur’an, Tefsir ve Usul üzerine -Problemler, Tespitler, Teklifler-, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2011.

Din Sermayesinden İktidar Devşirmek: FETÖ, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2017.

Kur’an ve Tarihsellik Üzerine, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2018.

Kur’an’a Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2019.