Oktay Ekşi
Oktay Ekşi oktay.eksi@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Popülizm ve seçim

28 Ocak 2023 Cumartesi

Seçimlerin ve siyasetin en çok başvurulan silah veya aracı “popülizm”dir. Euronews isimli yayının bir araştırmaya dayanarak bildirdiğine göre onu da siyasette en çok kullanan, Recep Tayyip Erdoğan’dır. Nitekim Erdoğan, önümüzdeki seçimin ana silahı olarak kullanacağı popülizmin örneklerini şimdiden ortaya çıkarmış durumdadır. 

Hepimizin bildiği gibi asgari ücretin 5 bin 500 liradan 8 bin 506 liraya yükseltileceğini ilan etti. “Emeklilikte yaşa takılan”lardan yaklaşık 1.5 milyonuna maaş bağlama başta olmak üzere birçok konuda da popülist politikalar uygulama kararını son bir ay içinde açıkladı. Bu da yetmedi, ev sahibi olmayan 2 milyon kadar insanı ev sahibi yapmak için 500 bin konutluk bir programı duyurdu.

Dahası da var... Ama benim bugünkü konum, Erdoğan’ın popülist politikalarının listesini yapmak değil. Biraz onun geçmişte uyguladıklarını anımsatmak ve biraz da bunlarla başarıya ulaşıp ulaşamayacağını irdelemek.

Nitekim Euronews’in verdiği bilgiye göre yaklaşık son yirmi senedir dünyada popülist bir dil kullanarak ve popülist eylemlerde bulunarak başarıya ulaşan liderler arasında 1999-2006 yıllarında başı Venezüella’nın solcu lideri Hugo Chávez çekiyor, onu Tayyip Erdoğan takip ediyordu. Chávez “sol”daki liderlerin, Erdoğan ise “sağcı” liderlerin başında geliyordu. 

Aynı araştırma sadece “söylem” bazında popülist olan liderleri de sıralamış: Bu bağlamda da Chávez’i Venezüella’nın şimdiki lideri Nicolas Maduro, onu Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales izliyor. Dördüncü sırada ise Tayyip Erdoğan var. 

Popülizm deyince akla sadece Latin Amerika ülkeleri gelmesin. Üç yıl önce ABD başkanlığını kaybeden Donald Trump, Macaristan’ın ve Hindistan’ın halihazırdaki başbakanları Viktor Orban ve Narendra Modi de popülist liderler arasında sayılıyor. 

“Popülist” dil kullandığı halde seçim kaybeden son lider olarak Brezilya Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro anılıyor.

Peki popülist politikalar uygulamayan lider hiç yok mu, derseniz, onları da sayalım: 

Araştırma tarihinden önceki iki yılda “popülist” dil kullanmayan en belirgin lider, Angela Merkel! Onu Fransa, İsveç, Uruguay, Şili, İspanya, Avusturya, Hollanda ve Kanada liderleri izliyor.

Görüldüğü gibi “popülizm” her ülkede her zaman kazandırmıyor. 

Tayyip Erdoğan’ın ülkemizde uyguladığı popülist politikalara gelince:

Erdoğan yukarıda örneklerini verdiğim türden politikaları geçmiş seçimlerde de bolca uyguladı. Popülist söyleme gelince kürsüde konuşurken seçmeniyle çok sıcak ve -bir araştırmacının ifadesiyle- “erotik” bir ilişki kurması, dinleyenleri her konuşmasının ardından “Bir millet, bir bayrak, bir vatan, bir devlet!” ve “Bir olacağız, iri olacağız, diri olacağız” sözleriyle coşturması en çok başvurduğu popülist sözlerdir.

Tabii bu seçimlerde halkın “dini” değer ve inançlarını da el altından ve bolca pazara sürmesi en çok beklenecek ihtimaldir.

Ancak tüm yaşanmışlar göstermiştir ki seçim sonuçlarını halkın kulağından giren “popülist” söylemler değil, midesine giren gıda tayin eder. O da Erdoğan yönünden aşılması neredeyse imkânsız görünen engeldir.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Senarist 2 Kasım 2024
Birkaç soru 19 Ekim 2024

Günün Köşe Yazıları