İspanya nefesini tuttu, şimdi hafta başını bekliyor.
Bu pazartesi sabahı saat 10’a dek, Katalan özerk hükümet başkanı Carles Puigdemont, yerel Katalan parlamentosunda geçen salı yaptığı çıkışa netlik getirecek:
Katalan lider o “tarihi oturumda”, “Katalonya’nın bağımsızlık referandumu sonucunda bir cumhuriyet olmaya hak kazandığını” söylemiş, ancak Madrid’e göya diyalog fırsatı sunmak için bunu bir süre bekleteceklerini ilave etmişti.
Sosyal medyada “Harry Potter”a benzetilen Katalan özerk liderinin ne yârdan, ne serden vazgeçen bu açıklamasına ültimatomla cevap veren İspanya Başbakanı Rajoy ise “Sana pazartesiye dek süre tanıyorum” dedi: “Katalonya’nın bağımsızlığını ilan ediyor musun? Etmiyor musun? Açık konuş!”

İhtiyatlı iyimserlik
Nâzım’ın “En güzel deniz henüz gidilmemiş olandır” mısralarıyla bir yıl önce göreve gelen başkan Puigdemont, şimdi İspanya Başbakanı’na, “Ediyorum işte! Var mı diyeceğin?” derse, yandı gülüm keten helva.
“Anayasal düzene geri dönmesi” için Puigdemont’a üç gün daha süre tanınacak. İsyancı başkan gene hizaya gelmezse; Katalonya’nın özerkliği ile beraber muhtemelen görevinden alınacak. Ve Katalonya’da çok büyük olasılıkla yakın dönemde bir seçim yapılacak. Yenilenen özerk yönetimle -temenni o ki!- yola devam edilecek.
Madrid’de, iki gün önce İspanya’nın “ulusal bayram”ı kutlandı. Kralın verdiği bayram resepsiyonunda bir araya gelen müesses nizamda, işlerin… seçim yoluyla yeniden rayına oturtulacağına dair “ihtiyatlı bir iyimserlik” hâkimdi.
Gözlemciler, çıkmazı netleştirecek tek yolun -gayri meşru bağımsızlık referandumuna karşı- Katalonya da tekrar “meşru biçimde kurulacak” sandıktan geçtiğini düşünüyorlar. Ancak sandığın, köklü “dava”ya ne oranda kalıcı çözüm üreteceği meçhul.

Metal yorgunluğu
Katalonya’nın “bağımsızlık sevdası” zira çok veçheli ve eski.
Demokrasiye geçiş yıllarında tümüyle denetime alındığı düşünülen bu tutku, ülkenin en zayıf anında depreşti.
Rajoy, yolsuzluk skandalları nedeniyle kendisine net çoğunluk sağlayamayan iki ayrı seçim ve bir yıllık siyasi krizin ardından halen Bask milliyetçilerinin desteğiyle zor ayakta duran bir azınlık hükümetine başkanlık ediyor.
Hükümet, demokrasiye geçiş yıllarının “mutlak çoğunluk hükümetleri” denli güçlü değil.
Birlik, bütünlüğün güvencesi olan kraliyet kurumu da türbülansta.
Yaşlı Kral Juan Carlos, yolsuzluk ve özel yaşamını hedef alan skandallar nedeniyle tahttan feragat etti. Oğlu VI. Felipe ise karizmadan yoksun ve deneyimsiz. Son Katalan krizinde yeni kralın yaptığı “ulusa sesleniş” nitekim olayları yatıştırmak yerine, tırmandırıcı bir etki yaptı.
İspanyol siyaseti ve devletindeki bu “metal yorgunluğu” hali yanında, 2008’deki ekonomik kriz Katalanların bağımsızlık saplantısının depreşmesinde başlıca etken oldu. “İyi yönetilmeyen Madrid kasalarına” kaynak aktarmaktan usanan Katalan halkı, sonunda mali özerklik istedi.
“Mali özerklik verdin-vermedin” kavgası, karakolda bitti ve önce “yasal olmayan korsan bağımsızlık referandumunun” düzenlenmesine; ardından “bağımsızlığı ilan ettim ama henüz daha tam da netleştirmedim” şeklinde ne olduğu belirsiz beyanlara yol açtı.
Franco’nun ölümüyle 1978’deki demokratik anayasayı İspanyollarla hazırlayan ve ulusla oylayan Katalanlar; şimdi özetle “şartlar değişti, biz oynamıyoruz!” yapıyor.
O yılları İspanya’da yaşayan biri olarak, Katalonya ile işlerin bu raddeye geleceği asla beklenmezdi.
Demokrasiye geçişin en büyük kâbusu, bu uğurda öteden beri terörden dahi sakınmayan Bask ayrılıkçılığı olmuştu.
Bask milliyetçiliğinin İspanya’nın yıkımı olacağı düşünülebilirdi ama tüccar Katalanların bu derece radikalleşeceği hiç umulmazdı..
Darbe, çok büyük sürprizle Katalanlardan geldi. Devam edecek.