Don Kişot derken Garzon’dan bahsediyorum. Pinochet, Kissinger, Fas Kralı II. Hasan, Berlusconi, eski Başbakan Felipe Gonzalez ve meşruiyeti sorgulanan Irak savaşı ile Guantanamo zulümhanelerinin sorumlusu ABD hükümeti…

Baltasar Garzon’un peşine düştüğü isimler ve davalar bunlar…

Listeye göz attığınızda, gür saçlarına ak düşen 56 yaşındaki yakışıklı yargıcın, Cervantes’in düş gücüne rahmet okutan bir Don Kişot olduğunu anlıyorsunuz.

Don Kişot yargıcın adını ilk kez, 90’lar sonunda tedavi gerekçesi ile İngiltere’ye giden eski Şilili diktatör Pinochet’nin iadesini istediğinde duymuştuk.

Pinochet’nin üçüncü bir ülke (İspanya!) tarafından iade talebi, o güne dek görülmemiş bir teamül yolu açmıştı…

Diktatörü yargılamak için talep eden bizzat kendi ülkesi değildi….

Aksine, demokrasiye geçişin henüz emekleme evresindeki Şili, sabık diktatörün yargıya çıkarılmasıyla patlak verecek hesaplaşmaları göğüslemeyi asla arzulamıyor; olayın kendi iradesi dışında gelişmesini, dallanıp budaklanmasını dirençle karşılıyordu.

‘İnsan hakları’ ve ‘kırmızı çizgiler’

Şili de sonuçta İspanya’nın yapmış olduğu gibi, “geçmiş diktatörlüğün kirli çamaşırlarını zırt pırt gündeme getirmeyen bir yumuşak geçiş modeli” yeğliyordu.

Pinochet krizi sırasında Moneda sarayına çıkan yeni Cumhurbaşkanı Ricardo Lagos’un sloganı, “Geçmişi unutmadan geleceğe bakmak!” dengesine dayanıyordu…

Don Kişot yargıç bu hassas dengeyi yok saymış ve porselen dükkânına giren bir fil gibi olaya dalmıştı...

Garzon’u dünya sahnesine çıkaran bu büyük iade istemi serüveni boyunca artık iyice düşkün olan diktatör 16 ay Londra’da ev hapsinde tutulmuş; bu sürede Şili, “Pinochet yanlısı” ve “Pinochet karşıtı” gösterilerle çalkalanmıştı.

“İnsan haklarının küresel değer” olduğu düsturuyla hareket eden ve yanı sıra “insan hakları ihlalleri içeren insanlık suçlarının egemenlik sınırlarını aştığını” iddia eden İspanyol yargıç Garzon’un, uluslararası ilişkilerin ortasına birden bomba gibi düşmesi konunun tüm aktörlerini gafil avlamıştı.

Madrid mahkemelerinde görülecek “Pinochet davasını” dönemin İspanya Başbakanı Aznar da istememişti... “Pinochet’çiler” Santiago sokaklarında İspanya bayrakları yakıyordu. İspanya-Şili arasındaki kriz, sonunda beklendiği gibi Garzon’un yenilgisiyle sonuçlandı ve Pinochet İspanya’ya verilmedi…

‘Tabu devlet raconu’

Bir hukuk adamı olarak Garzon’un en büyük başarılarını ulusal sınırları aşan konular değil, ülkesi İspanya’da baktığı davalar oluşturuyor. Garzon mesleki zaferlerinin zirvesine, İslamcı terorizm, Bask ayrılıkçıları ve Bask terorizmi ile Bask terorizmine karşı Madrid tarafından yürütülen kirli savaş ve siyasi yolsuzluk davalarını kollarken ulaştı.

Ancak ne var ki İspanya’da da -Pinochet meselesinde olduğu gibi- egemenlerin üzerine gitmeyi hiç istemedikleri “Franko dosyasını kurcalaması”, sonuçta yargıcı yakan bir numaralı konu oldu.

Franko’cu dönemin kaybolanları üzerinde 2008 güzünde soruşturma başlatan medyatik yargıç, İspanya’nın en büyük kırmızı çizgilerinden biri sayılan bu davadan çok kısa sürede çekilmek zorunda kaldı.

Zira Şili’ye örnek olan İspanyol demokrasisinin yaşamsal dayanağı “geçmişin kin ve intikam sarmalına” bir daha asla meydan vermemekti. 1936-39’da Avrupa’nın en kanlı iç savaşına sahne olan ülkede, her aile bir ferdini yitirmişti. Geçmişin kamplaşmalarına karşı aşılanan İspanya, demokrasiye geçiş döneminin tüm aktörlerinin saygı gösterdiği bir “centilmen anlaşmasıyla” bu defteri bir daha açmamak üzere kapatmaya angaje olmuştu. Birbirini izleyen bütün sağ-sol hükümet başkanları, geçmişi sanık sandalyesine oturtmamaya özen göstermişti.

Garzon, işte bu yaşamsal tabuyu çiğnedi…

Garzon için “11 yıl meslekten men cezası” veren İspanya Yüksek Mahkemesi’nin (çoğunluğu muhafazakâr) yargıçlarının halihazırda devam eden bir davada başvurdukları en önemli suçlamalardan biri bu: “-Demokrasiye geçişin miladı sayılan- 1978 yılında Frankist dönem suçları için çıkarılmış olan af yasasının çiğnenmiş olması!”

Yargıcın egemenler açısından affedilmez bulunan ikinci büyük “hatası” da(!), kasımdan itibaren iktidarda bulunan Halk Partisi’nin (PP) yolsuzluklarına burnunu sokmak oldu.

Rüşvet, kara para aklama, vergi kaçırmak, yasadışı finansman gibi konularda PP bağlantılarını, partinin tam tekrar iktidara yürümeye hazırlandığı yıllarda mercek altına alan yargıç, sonunda devasa bir bumerangla karşılaştı.

Garzon’un “meslekten men edilmesine” “siyasi karar” gözüyle bakanlar, gerçekten de benzerlerine ancak İran gibi ülkelerde rastlanan bu çok ağır cezayı PP muhafazakârlarının iktidara dönmesine bağlıyor.

Garzon’un serüveni her halükârda burada bitmiş değil.

“Don Kişot yargıç”, konuyu Strasbourg’da insan hakları mahkemesine taşıyor.