- Aralık/2021 maaşım 1985,00 liraydı, şimdi 2.500 TL olmuş. Zaten zam yüzde 25 olduğundan aylığım 2.487 lira olacaktı yani en düşük emekli maaşı olan 2.500 liradan 15 lira eksik olacaktı. Bu durumda ben temmuzda yapılacak maaş zammından faydalanmayacak mıyım? Ya da 15 lira eksik olacak şekilde mi zam alacağım? Haydar T.

2022/Ocak dönemi itibarıyla en düşük emekli maaşı ek ödeme dahil 2.500 TL’nin altında ödenmeyecek. Aylıkla birlikte ödenen ek ödemeler; memur aylık katsayısına göre belirlenmekte ve aylığın matrahına göre yüzde 4 veya yüzde 5 olarak uygulanmakta. 2022/Ocak-Haziran döneminde memur aylık katsayısı 0.235445 olarak belirlendiğinden; aylık miktarı; 2.207,93 TL (dahil) ve daha az olanlar için ek ödeme oranı yüzde 5, bu rakamın üstünde olanlar için yüzde 4 olarak uygulanmakta.

En düşük emekli maaşı olan 2.500 TL’ye ek ödeme tutarı dahil olup, bu aylığın ek ödemesiz miktarı 2.403,85 TL’dir. Bu rakama yüzde 4 ek ödeme ilave edilerek, diğer bir ifadeyle, emeklilerin aylıkları aslında 2.500 lira ile değil, 2.403,85 lira ile mukayese ediliyor.

2021/Aralık dönemi aylığınızın toplamda 1.985 lira olduğunu belirtmektesiniz. Bu durumda aylığınız 1.908,65 TL, ek ödeme tutarınız ise bu aylığın yüzde 4’ü olan 65 TL. 2022/Ocak döneminde aylık artış oranı yüzde 25.47 olduğundan öncelikle aylığınız bu oranda artırılır. 1.908,65 x1.2547 =2.394,78 TL bulunan aylık en düşük emekli maaşının ek ödemesiz tutarı olan 2.403,85 lira ile mukayese edilir. Artırılan aylığınız bu tutarın altında olduğundan, tarafınıza 2.403,85 TL aylık ve bunun yüzde 4 oranında ek ödeme tutarı olan 96,15 TL olmak üzere toplam 2.500 TL ödenir. Temmuz/2022 döneminde yapılacak aylık zamları, sizin gerçek aylığınız olan 2.394,78 liraya uygulanır. Bulunan aylık yine 2.403,85 lira ile mukayese edilir. Emekli maaşlarına yapılan zamlar alt sınır aylıklarına değil, sigortalıların hesaplanan kendi aylıklarına uygulanmakta.

İLK DEFA İŞE GİRİŞTEN MALULÜM NASIL EMEKLİ OLURUM?

- İlk sigortalılık başlangıcım 7/8/2007 olup SSK kapsamında toplam çalışma sürem 3100 gün. Bu arada rahatsızlıklarım çok fazla olduğu için çalışamadığımdan malulen emeklilik için müracaat ettim ancak ilk defa işe girişten malul olduğu için ret yanıtını aldım. Nasıl emekli olabilirim. Ali Y.

Malullük sigortasından aylık bağlanması için sigortalıların ilk defa çalışmaya başladığı tarihte 5510 sayılı Kanuna göre malul (çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybetmiş) olmaması gerekiyor. İlk defa çalışmaya başlamadan önce bu Kanuna göre malul sayılanlara (sizin hakkınızda verilen karar böyle) malullük aylığı bağlanmıyor. Bunlar için Kanunda yaşlılık sigortasında bir düzenleme bulunuyor.

Sigortalılığı 2008/Ekim öncesi olan SSK’lılar için eski hükümler korunmuş. Yani yaş koşulu aranmaksızın bunlar 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayısı ile emekli olabiliyorlar. Hakkınızda ilk işe girişte malul kararı olduğu için bu karar hep geçerli olup, bir daha hastaneye sevk edilmenize gerek bulunmadan prim gün sayınızı 3600 güne tamamladığınız zaman emekli olursunuz.

ÖLÜM AYLIĞI İLE CENAZE ÖDENEĞİ ALABİLİR MİYİZ?

- Babamın Bağ-Kur kapsamında 810 günü var ve babam işsizken vefat etti. Cenaze ödeneği alabilir miyiz. Ayrıca babamın 540 gün askerlik hizmeti var. Ölüm aylığı talebinde bulunabilir miyiz? Semra Ç.

5510 sayılı Kanunda ölen sigortalının en az 360 prim gün sayısının bulunması halinde cenaze ödeneceği öngörülmekte. Dolayısıyla talebiniz halinde babanızdan dolayı cenaze ödeneği alabilirsiniz.

Ölen Bağ-Kur sigortalılarının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanması için borçlanmalar dahil en az 1800 prim gün sayısı şartı bulunmakta. Babanızın mevcutta 810 gün hizmeti var. 540 günlük askerlik hizmet süresi borçlanıldığında toplam gün sayısı 1350 gün oluyor. Bu durumda 1800 gün koşulu oluşmadığından tarafınıza ölüm aylığı bağlanamaz. Ancak babanız adına ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primlerini ölüm toptan ödemesi olarak alabilirsiniz.

İKİ DOSYADAN ÇEYİZ PARASI ALABİLİR MİYİM?

- Babam SSK’li olarak çalışırken 2013 yılında geçirdiği iş kazası sonucu öldü. Anneme ve bana hem normal ölüm aylığı hem de iş kazasından ölüm aylığı bağlandı. 2 ay sonra evleneceğim. Çeyiz parası almak istiyorum. Ne kadar alırım. İki aylık için de çeyiz parası ödenir mi? Yeşim K.

Sigortalıların iş kazası sonucu ölmesi halinde hak sahiplerine ölüm geliri bağlandığı gibi, ölen sigortalının 5510 sayılı Kanunda öngörülen 5 yıldan beri sigortalı olup en az 900 gün sayısı koşulunu yerine getirmiş olması halinde ölüm sigortasından da ayrıca ölüm aylığı bağlanmakta. Yani hak sahiplerine; iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından ölüm geliri, ölüm sigortasından da ölüm aylığı bağlanır. Bağlanan ölüm geliri/aylığından yüksek olanı tamdan, az olanı yarımdan ödenir. Ölüm gelir ve aylığı almakta iken evlenen kız çocuğuna ölüm geliri ve ölüm aylığının ek ödeme hariç 24 katı tutarında evlenme ödeneği ödenir. Buna göre iki dosyadan aldığınız ölüm geliri ve ölüm aylığınızın ek ödeme hariç 24 katı tutarında tarafınıza evlenme ödeneği ödenir.

EYT HESAPLAMASI

EYT’LİLER İÇİN DÜZENLEME YAPILMASI DURUMUNDA BEN DE BUNDAN YARARLANABİLECEK MİYİM?

- Doğum tarihim 2/3/1974,  İlk sigorta başlangıcım 28/5/1992 Halen sigortalı olarak çalışmaktayım ve bugün itibarıyla 5710 günüm var. Ne zaman emekli olurum. Emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenleme yapılırsa hemen emekli olur muyum? Ekrem Ç.

 İlk işe giriş tarihinize göre SSK kapsamında emeklilik koşullarınız 25 yıldan beri sigortalı olmak (bu koşul 28/5/2017 tarihinde yerine gelmiş), en az 5600 gün prim ödemek (5710 gününüz olduğundan bu koşulda oluşmuş) ve 53 yaşını doldurmak (2/3/1974 doğumlu olduğunuzdan 53 yaşı 2/3/2027 tarihinde yerine getiriyorsunuz). Tarafınıza yaşlılık aylığı bağlanması için bu üç koşulun aynı anda yerine gelmesi gerekiyor. Yaş koşulu dışında sigortalılık süresi ve gün koşulu oluştuğu halde, yaş koşulu yerine gelmediğinden tarafınıza aylık bağlanmaz. Sigortalıların ilk defa çalışmaya başladığı tarihte yürürlükte olan mevzuat korunmuş olsaydı 506/60’ıncı maddesinde erkek sigortalılar için yaş koşulu aranmaksızın emekli olmaya ilişkin 25 yıllık sigortalılık süresi ve en az 5000 gün koşulu ile tarafınıza 2017/Haziran ayında aylık bağlanabilecek idi.  EYT’lilerle ilgili bir düzenleme yapılması halinde, yaş dışında diğer koşulları yerine getirdiğiniz için bu düzenlemeden yararlanabilirsiniz.

SORULARINIZ İÇİN 

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.