DEVLETLER birdenbire yıkılmaz. Önce kurumlar ve devletin temelleri olan ilkeler çöker. Türkiye Cumhuriyeti böyle bir tehlikenin tehdidi altındadır.

Bir tek örnek bile bu gidişi anlamaya yetebilir: Eti Alüminyum’un özelleştirilmesi.

Özelleştirme denen işlemin, bu ülke koşullarında, kamu işletmelerinin son derece tartışmalı bedellerle şuna buna “satış”ı anlamına geldiği zaten birçok örnekle açıkça belli olmuştu. Ama bu örnek, konu birçok bakımdan devletteki çöküşün nelere uzandığını gösterdiği için ilginçtir.

Seydişehir’deki fabrika maden işletmeciliği ve metalürji teknolojisinde yeni bir atılım gerçekleştirmek amacıyla planlı ekonomi döneminde düşünülmüş ve Rusya’nın teknik desteğiyle başlatılmıştı. Alüminyum sanayi için büyük ölçüde elektrik tüketimi gerektirdiği için yakınlardaki Oymapınar Barajı da fabrikaya bağlanmış ve hepsi birden 4 milyar dolarlık yatırım ürünü olan fabrika 305 milyon dolara satılmıştı.

Alıcı, aynı zamanda başka büyük ihaleler alan bir şirketti.

Ne var ki, bu özelleştirmede ve sonuçlarında çeşitli yanlışlar görenler işlemlerin durdurulması ve iptali için çeşitli davalar açmışlardı: Kamu İşletmeciliği Geliştirme Merkezi Vakfı, Metalürji Mühendisleri Odası, Tes-İş Sendikası ve Konya Milletvekili Atilla Kart.

Davalar uzun sürdü. Kararlar, temyizler sonrasında kesin hükme varıldığında, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın sattığı fabrikanın kamuya geri verilmesi gerekiyordu. Şirket geri vermediği gibi Özelleştirme İdaresi yargı kararını uygulamakta ayak sürümekteydi.

Bir yığın suç duyurusunda bulunuldu.

Ama bu uzun süreç boyunca işçilere yol verilip asgari ücretle yeni işçi alınmış, stoklar eritilmiş, barajda üretilen elektriğin bir kısmı satılarak para kazanılmıştı.

Gecikmenin nedeni sonra anlaşıldı. Meğer şirketin sahipliği değiştirilmiş, hisselerin aynı soyadını taşıyan altı kişiye devredilmesi yoluna gidilmişti. ÖİB’nin yöneticileri, mahkeme kararını hiç değilse uygularmışçasına Ankara ticaret mahkemelerinden birinde, satılanın iadesi için dava açmışlardı. Son haber, ÖİB’nin o davadan vazgeçmiş olmasıdır. Şimdi her şey yerli yerindedir. Hukuk devleti de...