Kahramanmaraş merkezli depremin üzerinden 17 gün geçti. Resmi verilere göre ölü sayısı 44 bine doğru gidiyor ama biliyoruz ki sayı çok daha fazla. Bölgede 11 kenti yıkan depremin yaralarını sarmak kolay olmayacak. Yıkım sadece evlerde, binalarda değil. Asıl deprem ruhumuzda.

Göz göre göre, konuşa konuşa gelen afetleri yaşıyoruz. Çaresizce... Kısa süre içinde olanları unutup, normal hayatımıza dönmemiz isteniyor. Unutmak istemeyeni de baskı ve zulüm bekliyor...

Bugün yaşadığımızın misliyle yıkıma neden olacak büyük bir afet kapıdayken üstelik. Eli kulağındaki İstanbul depremi... Bu konuda ortak olduğumuz tek görüş var. Hazır değiliz!

İstanbul’da milyonların hayatını tehdit eden, Türkiye’nin ekonomisini tehdit eden büyük felakete hazır değiliz!

Hazır olmak mümkün mü? Elbette. Bunun için çözüm önerenlere kulak vermek gerekiyor.

Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) “Afet Eylem Planı” hazırlayan siyasi partilerden biri. 2021’de açıkladı planını. Devlet Planlama Teşkilatı’ndan (DPT) yetişmiş Candan Karlıtekin açıklamıştı o tarihte raporu. 

Karlıtekin’le konuştum...

“Bu planı konunun uzmanı hocalarla, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nda (AFAD) çalışmış ve kızağa çekilmiş bilen insanlarla birlikte hazırladık. Yani damdan düşenlerle” diyor. 

29 YIL BOŞA GİTTTİ

Asıl sorunun İstanbul’un kaderine 29 yıl süresince hükmetmiş, Türkiye’nin kaderine de 20 yıl hükmetmiş hükümetin, yıkılan bina sayısını azaltma yönünde daha önce doğru dürüst bir çalışma yapmaması olduğunu ekliyor.

Karlıtekin, “Önemli olan bina yıkılmayacak, yıkıldıktan sonra kurtarma çalışmaları herkes için çok zordur” diyor. Kahramanmaraş merkezli depremde AFAD’ın yapılanmasındaki sıkıntılar yüzünden can kaybının fazla olduğunu anlatan Karlıtekin, “Şimdi herkes bizim önerdiğimiz sistemleri konuşuyor” diyor ve önerilerini şöyle sıralıyor:

• Araç muayenesi gibi binalara da yıllık muayene şartı getireceğiz. Dayanıklılık testi ile her binanın elektronik kimlik kartı olacak. 
• Belediyelere yerel afet tehlikesi ve risk haritalarını hazırlama yükümlülüğünü getireceğiz.
• Kentsel dönüşüm sorun yaratır. Yeni binanın fiyatı ve kirası yüksek olacağı için ya parası olan alır ya da yabancı yatırımcı. Onun yerine kentsel yenilenme anlayışını hâkim kılacağız.

İMAR AFLARINA SON

• İstanbul depremine karşı, risk azaltmayı hedefleyen Hayat İstanbul projesini başlatacağız.
• Afet yönetimi ve risk azaltma yaklaşımını etkisizleştiren imar afları çıkarılmasına son vereceğiz. Binalarını afete dirençli hale getirenlere cazip teşvikler sağlayacağız.

Karlıtekin, planlarına göre yenilenmenin en riskli bölgelerden başlayacağını, yıkılma riski yüksek olan konutların derhal mühürleneceğini söylüyor. 10 yıl içinde de İstanbul’un depreme dayanıklı şehir haline gelebileceğini ekliyor.

“Büyük bir finansman kaynağına ihtiyaç olacak bu projenin gerçekleşme şansı nedir” soruma da şu yanıtı veriyor:

“Dünyada en kolay kaynak bu alanda bulunur. Uluslararası fonlarla proje hemen başlar. Türkiye zaten bu fonlarla köprülerini, viyadüklerini güçlendirmişti.”

Yapılacaklar belli, depreme dayanıklı şehir yaratmak mümkün. 

İstanbul depreminin “beka sorunu” yaratacağını söyleyen hükümet, umarız “İstanbul harap olmadan, kimse ölmeden” adım atmaya başlar!