2016’ya yaklaştığımız bugünlerde müzik dünyamızdan yılın müzik adamını seçmem gerekse, ben İlhan Usmanbaş’ı seçerim. Kimbilir kaçıncı kez seçerim, ama yine onu seçerim..

1921’de İstanbul’da doğmuş, Ayvalıkta yetişmiş, Galatasaray Lisesi ve Ankara Konservatuvarı’nda okumuş. Daha okul yıllarında tanışıp evlendiği opera sanatçısı Atıfet Usmanbaş’la coşku dolu bir ömür geçirmiş. Atıfet Hanım, Türkiye’deki opera sanatının canlı bir tarihi. İlhan Bey ise yirminci yüzyılı yirmibirinci yüzyıla bağlamış bir bilge.
Yaşamının her evresinde müziğini yeni esin kaynaklarıyla dokumuş: Ayvalık’taki yağ fabrikaları-limana gelip giden gemiler, ağabeyinin armağanı o yarım viyolonsel, Galatasaray Lisesi’nin matematik hocası Mösyö Delaure, müzik hocaları Muhiddin Sadak, Seyfeddin Asal; geleneksel Osmanlı müziğinin büyük biçimleri, Cebeci Konservatuvarı’nın arka bahçesinden geçen kağnılar, Antigone piyesi için Akses’in yazdığı kadınlar korosundaki yığma sesler; gece yarısı radyolarındaki yeni müzik akımları; Bülent Arel ile Helikon Derneği, Ertuğrul Oğuz Fırat ile mektuplar, Amerika’da rastladığı çağdaşları, açık biçimler, Feldman’ın deyişleri ve perpetuum mobile (ileriye doğru sürekli devinim)...
Yeni dili konuştu
Yetiştirdiği öğrenciler bugün yeni kuşak Türk besteciliğinin öncüleri. Usmanbaş da Türk Beşleri’nin her birinin ve onların dışından Kemal İlerici’nin de öğrencisi olmuştu. 1950’lerin başında cesurca yeni çağın yeni dilini konuştu. Sanat dallarının tümünde yeni dili kabullenmiştik, oysa müzikteki yeni dil, bizim dinleyicimiz için bugün bile bilinmezlik içindedir. Bir ressamın yeni sergisi aydınlara heyecan verir, ancak yeni müziği pek kimse merak etmez. 21. yüzyılın Türk bestecisi yurtdışında daha çok ilgi görür. O bestecilerin neredeyse tümü de Usmanbaş’ın öğrencisi olmuş ya da onun müziğini çalışmış, onun dünyasına değmiştir.
Bir yüce insan
Usmanbaş 2016’da 95 yaşını dolduracak. Hepimizden çok araştıran, hepimizden ileride, hepimizden alçakgönüllü bir yüce insan. Usmanbaş solodan orkestraya her ortam için 100’ün üstünde eser üretmiştir. Her yeni çalışması yeni açılımların öncüsü olmuştur. Onunla her sohbetimizde yeni bir şeyler öğrenirim. Her telefon konuşmamız bittiğinde yüzüme bir tebessüm yayılır, çünkü o kısacık cümleler içine nice derin düşünceler yansıtmıştır.
Usmanbaş için yazılan son kitap “Perpetuum Mobile”, bu yaz Pan Yayınları’ndan piyasaya çıktı. Herbiri öğretim üyesi olmuş öğrencileri ve müzik düşünürlerinin yazılarında Usmanbaş, değişik boyutlarıyla ele alınıyor. Kitabın editörleri: Aykut Köksal, Mehmet Nemutlu ve Kıvılcım Yıldız Şenürkmez.
Sağlıklı, bol müzikli ve barış içinde bir yeni yıl dileklerimle.