Müzik tarihi derslerinde Bach’dan söz edilirken hocalarımız sorardı: Hangi Bach? Zira Almanya’daki Bach ailesinin 1500’lere dayanan tarihinde pek çok üyesi müzikle uğraşmıştır. Müzik sözlüklerinde 1580’den 19. yüzyıla dek Bach soyadıyla 53 isim bulabilirsiniz. Kimi orgcu, klavsenci, kimi besteci, kimi bando veya koro şefidir. Müzik tarihine yön veren en büyük Bach ise Johann Sebastian Bach’dır. Newton’un çağdaşı olan bu dev bestecinin öldüğü yıl Barok Çağın kapandığı Klasik Çağın başladığı kabul edilir. J. S. Bach ise yalnız Barok çağın değil, bütün çağların bestecisi olarak nitelenir. Uzaya fırlatılan bir kapsülde insanı insan yapan özelliklerin arasında onun Prelüd ve Füglerine de yer verilmiştir. Uzmanlar der ki, onun ölümünden bu yana bestelenen bütün müzik yitip gitse, biz bugün Bach’ın eserlerine bakıp neler bestelenmiş olacağına dair ipuçları bulabiliriz. Nice yorumcu sabah çalgısına eli değdiğinde, güne başlamak için J.S. Bach’ın yapıtlarını seçer. Çünkü güne onunla başlamak bir güvencedir.
Bugün anıtsal olan bu büyük besteci aslında Almanya’nın ortasında daracık bir coğrafyada yaşamış, küçük prensliklerde veya kiliselerdeki görevleri sırasında sayısı 20’ye varan çocuğunu geçindirmek için işler aramıştır. Derin Lutherci inançlarıyla kiliselerde org çalmış, hocalık yapmış; bir kısmı dünyasal olan dinsel formdaki besteleri müzik tarihinin kavşakları olmuştur. Büyük org uzmanı Buxtehude’yi duyabilmek için Arnstadt’dan Lübeck’e, neredeyse 400 km yolu yürüyerek gittiği; geceler boyunca mum ışığında çalışmasıyla görme duyusunu yitirdiği söylenir.
Johann Sebastian Bach, 21 Mart 1685’te sekiz çocuklu bir ailenin son çocuğu olarak Eisenach’ta dünyaya gelir. Babası şehir bandosunda müzisyendir. Dokuz yaşında, bir yıl içinde ana ve babasını yitirir, ağabeylerinden Johann Christoph’un yanına, Ohrdurf’a taşınır. Kilisenin çocuk korosuna girer ve klavyeli çalgıları öğrenir. Kiliselerde orgculuk yaparken 1707’de Mühlhausen’da korist Maria Barbara ile evlenir, ondan 6 çocuğu olur. Bunların ikisi sonradan ünlü besteciler olacaktır: Carl Phillip Emmanuel ve Wilhem Friedman. 1717’de Kötchen sarayındaki görevinde en mutlu dönemini geçirir. Brandenburg Konçertoları bu dönemin ürünüdür. İlk eşinin ölümü ardından korist Anna Magdelena ile evlenir ve 14 çocuğu daha olur. Bunlardan da Johann Christof Friedrich ve Johann Christian besteci olarak ünlenmişlerdir. Leipzig’deki Aziz Thomas kilisesinde, 1723’te başladığı görevlerini ölünceye dek, 27 yıl sürdürmüştür: Tüm kentin müzik yönetmeni, koro öğretmeni ve bestecisidir. Burada yazdığı 300 kadar dinsel kantat arasındaki Si minör Missa bir anıttır. 1750’de 66 yaşında ölen J.S.Bach, Aziz Thomas kilisesine gömülmüştür. Bu dev besteci diğer meslektaşları, Vivaldi ve Handel gibi opera bestelememiştir. Ama kantatlarındaki dramatik işlemeler zamanın nice operasından üstündür.
Hangi Bach mı? 21 Mart 1685’de dünyaya gelen, bugün 334 yaşındaki “Büyük Bach”, Johann Sebastian Bach.