Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nın çok özel bir konseri vardı geçen hafta. Türk- Amerikan bestecisi Kamran İnce (d. 1960) bugüne kadar Türkiye dışında en çok adını duyurmuş bestecimizden birisi. Baştan sona onun yapıtlarından oluşan programı kendisi yönetti. Yıllardır Türk bestecileri konulu her konferansımda onun Bizans’ın Düşüşü başlıklı 2. Senfonisi’nin girişini örneklemişimdir. Bence Türk besteciliğinin vardığı önemli aşamalardan biridir bu yapıt. Büyük senfoni kurgusu içinde hem aksak ritimler, vurmalı çalgılar ve makamsal yapıyla geleneksel müziği soyutlaması; hem de minimalizm gibi güncel akımları kullanması, orkestra renkleri içinde çağdaş bir sentez yaratır. Bu eserin Amerika’da Decca plakları arasında çıkan kaydı geniş bir kitlenin dikkatini çekmişti. Konserin sürprizi ise ünlü perküsyon ustası Evelyn Glennie (d.1965) için bestecinin çeşitli vurma çalgıları senfoni içine yerleştirdiği bir konçerto yazmış olmasıydı. Solist perküsyoncu olarak tanınan bu İngiliz sanatçı “Dame” ünvanına sahip. 12 yaşındayken duyma yetisini kaybetmiş. Ancak müthiş ritm duygusunu kullanarak bütün bedeniyle duymayı öğretmiş kendine. Çıplak ayak çalması da bazı titreşimleri daha kolay algılayabilmesinin göstergesi.
Evelyn Glennie’nin 1995’den beri Türkiye’ye beşinci gelişi. Kamran’ın onun için bestelediği “Çıkrıkçılar Yokuşu” adını taşıyan yapıtı, vurmalı çalgılar grubu ve orkestra için bir konçerto. Bestecinin Ankara’da geçen çocukluk anıları Çıkrıkçılar Yokuşu’ndaki bakır kaplar, antikalar, mücevherlerle ve çıkrık sesleriyle bezenmiş. Dolayısıyla müziğin akışı içinde, dilimizdeki süreksiz sert sessizler (p, ç, t, k gibi) nice vurma çalgıda yansıyor. Tom tom, vibrofon, marimba, dabruka, simballer ve büyük çakıl taşları bile çalgı niteliğinde kullanılmış. Evelyn Glennie elinde değnekleriyle bir çalgıdan ötekine adeta uçuşuyordu. Bu çok ilginç yapıtın ilk seslendirisinde BİFO da çok başarılı bir işbirliği sergiledi.
CD koleksiyonumuz arasına bugünün Türk bestecilerinden örnekler katmak görevimiz olmalı. Kamran İnce’nin “Fall of Constantinople” başlıklı 2. Senfonisi’nin kaydını Argo etiketiyle müzik dükkanlarında bulabileceğinizi sanıyorum.

Pretty Yende
New York Metropolitan Operası bütün opera sanatçılarının düşlerini süsleyen bir müzik mabedidir. Son yıllarda buradaki gala temsillerinden dünyaya yapılan canlı yayınlar büyük ilgi topluyor. İstanbul’da da Akmerkez Cinemapink’te bu yayınların listesini bulabilirsiniz. Geçen hafta İtalyan besteci Donizetti’nin Fransa’da yaşadığı günlerde bestelediği “Alayın Kızı” başlıklı temsil New York’tan canlı olarak yayına sunuldu. Oyuncuları, koreografisi ve korosuyla büyük bir şölendi. Başroldeki Marie rolünde Güney Afrikalı Pretty Yende vardı. 2010 yılındaki Uluslararası Leyla Gencer Şan Yarışmasını kazanan Pretty Yende’yi biz de ilk kez Aya İrini’deki yarışma finalinde izlemiştik. Yende’nin solistliğindeki BİFO’yu Gürer Aykal yönetmişti. Bugün dünya sahnelerine bakacak olursanız Leyla Gencer yarışmalarında derece almış daha nice operacıya rastlayıp, gurur duyabilirsiniz.