14 Mayıs 2023 seçimi yenilgisinden sonra CHP’de yükselen değişim çağrıları, bu günlerde yerini birkaç ilçede adaylar için yapılan cılız itirazlara bıraktı. Bu, Titanik battıktan sonra denizde kalanların çığlıklarının azalarak yok olduğu film sahnesini anımsatıyor. 

2023 kongre sürecinde ilçe delege seçimleri, hazır listelerle değil, üyeleri temsil ettiğinin bilincinde olan, özgür düşünen, ülke ve parti için sorumluluk hisseden delegelerin göreve geleceği şekilde yapılabilirdi. İl, ilçe kongreleri blok listeler yerine, bağımsız, liyakatli üyelere az çok seçilme şansı veren, çarşaf listeler ile yapılabilirdi. Kurultayda bütün genel başkan adayları için adil bir yarışma ortamı yaratılabilirdi. Tüzük kurultayı yerel seçim çalışmaları başlamadan önce yapılabilir, her yerde önseçim kararı alınabilirdi. Önseçimlerden güvenilir, anlamlı sonuçlar çıkması için, üyelerin bilgilendirilmesi, adayların tanıtılması ve önseçimi organize eden yönetimlerin tarafsızlığı sağlanabilirdi. Adil oylama teknikleri denebilirdi. 

Bu uygulamalar yapılmadı, yapılabilirliği tartışılmadı, yöneticilerin gündemine bile gelmedi. 

NEDEN YAPILAMADI?

Neden olarak, başta ülkemizin gelişmemiş demokrasi kültürünü, bu kültürü yansıtan “Siyasi Partiler Yasası”nı ve seçim yasalarını sayabiliriz. Siyasi parti tüzükleri de bu yasalar çerçevesinde hazırlanıyor. CHP tüzüğünde nasılsa yer almış bazı demokratik maddeler bile uygulamayı güçleştiren çelişkiler içeriyor. 

Örneğin, tüzük “Kural çarşaf listedir” diyor ama aynı maddenin bir sonraki bendi, “Kongre üye tamsayısının onda birinin yazılı önerisi üzerine blok liste ...karar(ı) verilebilir” biçiminde bir açıklama getiriyor. 

Parti içi demokrasi ilçe delege seçimleri ile başlar, ilçe örgütü ile devam eder. Parti örgütünün temeli olan ilçe örgütleri herhangi bir değişim ve yenilik çalışması için başlangıç noktasındadır. Ancak, blok listelere arkadaşlarından, hemşerilerden başka kişilerin isimleri pek yazılmıyor; yönetim kurulları, birkaç yüz kişiyi geçmeyen grup elemanları arasında bölüşülüyor. 

İki yılda bir yapılan seçimlerde hep aynı takımlardan biri gidiyor, diğeri geliyor. Üyelerden kopuk yöneticiler, kimin hangi pozisyona geleceğini baştan belirliyorlar. Böyle yöneticilerin partiyi ileri götürecek yeni ve cesur adımlar atması bir mucize olur. 

NASIL YAPILABİLİR?

Demokratik bir tüzük, parti içi demokrasinin gerçekleşmesine yardımcı olabilir. Artık bu seçim döneminde yapılacak bir şey kalmadı. Umudumuz, bu yıl planlanan tüzük kurultayında. 

Akademisyenlerden ve parti içi demokrasi sorununun farkında olan üyelerden gelen öneriler, “Demokratik Dijital Devrim Tüzük Taslağı” gibi çalışmalar iyi niyetle değerlendirilebilir, geniş katılımlı bir kurultayda işlevsel bir tüzük hazırlanabilir. Bu tüzükte, adaylık kriterleri, görev tanımları, kontrol ve denge mekanizmaları, parti içi seçimlerde uygulanacak seçim ve sayım yöntemleri, yoruma yer bırakmayacak, kesin ifadelerle yer almalıdır.

CHP Parti Okulu Eğitmeni Dr. Nezih Okur