Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) alımlara başlaması 500 bine yakın fındık üreticisinin derdine çare olmadı. Karadenizli üretici, tek geçim kaynağı olan fındık fiyatının düşüklüğü karşısında bu yıl da hayal kırıklığı yaşıyor. Rekolteden yüzleri gülmesine karşın, umduğunu bulamayan fındık üreticisi deyim yerindeyse kan ağlıyor. CHP üreticinin derdini görünür kılmak ve çözüm bulmak için bugün Ordu’dan “Fındığa İçin Adalet Yürüyüşü” başlatıyor. Yürüyüş, 20 Eylül’de Giresun’da bitecek. Borcundan ötürü ürününü erkenden pazara indiren fındık üretici, zorunlu olarak fındığını tüccara 8-9 lira arasında satıyor. Oysa fındığın maliyeti 8.75 lira. Yani el elde baş başta. 8 liradan satılan fındık, maliyetini bile karşılamıyor. Geçen sezon piyasaya geç müdahale ettiği gerekçesiyle bir hayli eleştirilen TMO’nun bu yıl için açıkladığı 10-10.5 liralık taban fiyat, üreticide soğuk duş etkisi yarattı. Binbir emek ve zahmetle ürettiği ürününe en az 13 lira taban fiyatı bekliyordu Karadenizli üretici. TMO üreticiye parayı peşin de vermiyor.
Üretici piyasaya olan borcunu bir an önce ödemek amacıyla sırf peşin para alacağı için zorunlu olarak tüccarın yolunu tutuyor, fındığını ucuz fiyattan satıyor.
Piyasayı belirleyen üç beş tekel firma ile alivreciler de üreticinin çaresizliğinden istediği rakamdan alım yapıyor.
Karadenizli üreticinin tekel firmalarının insafına terk edilmemesi için TMO önceden açıkladığı taban fiyatı, mutlaka revize ederek en az 13 liraya çıkarmalı. Devlet babalığını göstererek üreticinin yüzünü güldürmeli. Hem Tarım Bakanı Fakıbaba, “Fındık üreticisini ezdirmeyeceğiz” dememiş miydi? Son olarak da “TMO bütün fındıkları alacak, ödemeleri de bir hafta içinde yapacak” demedi mi? Şimdi sıra bu sözlerin yerine getirilmesinde. Bu fiyatı vermediğiniz takdirde ne kadar açıklama yaparsanız yapın, ne kadar gönülleri okşayacak vaatlerde bulunursanız bulunun boşuna.

Tehlike kapıda
Siyasi iktidar hala fındıkçının isyanını ciddiye almıyor. Fakıbaba, yürüyüşe katılacak üreticilere “Kendinizi yormayın, yürümeyin” diye sesleniyor sadece. Bilinmeli ki, üretici umudunu yitirirse bahçesindeki fındık ağaçlarını kesmeye başlar, diğer tarım ürünü yetiştiriciliğine başlar. Zaten bazı çiftçiler ağaçlarını kesmeye, ürününü yakmaya başladı. Eğer yaygınlaşırsa asıl tehlike o zaman başlar. Çünkü fındık üretiminde dünyada ilk sırada yer alan Türkiye, dış satımından kazandığı dövizden olduğu kadar bu alandaki egemenliğini yitirir. İçeride ne denli düşük fiyattan satılsa, üretici mağdur olsa da Türkiye, dünya fındık piyasasında hala söz sahibi bir ülke. Eğer bu özelliğini kaybederse hem ülkeye hem de üreticiye çok yazık olur.
Üreticinin eline geçecek para, bir yıllık geçiminin sağlanması, oğlunun kızının düğün, eğitim harcamalarının karşılanması demektir. Yani üreticinin yüzü ne denli gülerse, esnafın yüzü de o denli güler, piyasanın üzerindeki ölü toprağı atılarak canlanır. Artık duyun Karadenizli çileli üreticinin sesini!

ŞÜKRÜ KARAMAN / Gazateci