İstanbul’un iki yakasındaki banliyö hatları ile Marmaray koridorunun dışında kalan Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının işlevleri 2013 yılında sonlandırıldı. İdarenin bu kararıyla kent sahip olduğu iki merkez gardan mahrum bırakıldı, tarihi demiryolu hatları gözden çıkarıldı. Avrupa yakasında kapatılan Sirkeci-Yedikule hattı 1872, Sirkeci Garı 1890 ve Anadolu yakasındaki Haydarpaşa Garı’nın ilk binası 1872 ve şimdiki binası 1908 yıllarında hizmete girmişti.

Haydarpaşa Dayanışması kapatılan demiryollarının açılması için uzun yıllardır mücadele vermekte. Bu kapsamda kentin merkez garları olan Haydarpaşa ve Sirkeci ile bunların uzantısı demiryolu hatlarının yeniden işlevsel hale getirilmesi ve tren seferlerinin yeniden hizmete konulması önerildi.

‘DÖNÜŞÜM PROJESİ’

Kapatılan hattın tarihi yarımada içinde kalan Yedikule, Kocamustafapaşa, Kumkapı ve Cankurtaran istasyonlarının çevresinde yaşayanlar ve çalışanlar, hizmetlerin sonlandırılmasıyla ana ulaştırma olanağından yoksun bırakıldılar. Yöre sakinlerinin bu konudaki görüş ve beklentilerini öğrenmek amacıyla yapılan ankete göre kapanmadan önce hattı kullananların oranı ortalama yüzde 80, yeniden açılmasını isteyenlerin oranı yüzde 90’dır. Ankete katılanların büyük bölümü hat kapandıktan sonra tren yerine otobüs kullanmak zorunda kalmıştır. Hattın yeniden açılmasıyla katılımcıların yüzde 90’dan fazlası yolculuk sürelerinin 10-30 dakika arasında kısalacağını ve hattı düzenli olarak kullanacaklarını belirtmişlerdir. 

TCDD Genel Müdürlüğü, Ulaştırma Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’ne (AYGM) 2017’de gönderdiği bir yazıda, Sirkeci-Kazlıçeşme hattının yenilenmesi için yürütülen çalışmaları paylaşmış ve hattın Marmaray kapsamında tarihi işlevine uygun çift hatlı bir demiryolu olarak yeniden açılmasını talep etmiştir. AYGM bu kapsamda hazırlanan projenin yerine, 2022 yaz aylarının başında ani bir kararla “Kazlıçeşme-Sirkeci Kentsel Ulaşım ve Rekreasyon Odaklı Dönüşüm Projesi” adıyla yeni bir projeyi uygulamaya koymuştur. Yeni Nesil Ulaşım Projesi olarak da tanıtılan, 2023 yılında tamamlanması beklenen Sirkeci Kazlıçeşme arasındaki koridorda, tek hatlı bir demiryolu ile yürüme ve bisiklet yolları yer almaktadır.

GÜVENLİK ÖNCELİKLİ

Sirkeci merkez garının Trakya ve Avrupa ile bağlantısını sağlayan demiryolunun tek hatta düşürülmüş olması hatalıdır. Koridorda, banliyö trenleri ile şehirlerarası ve uluslararası yolcu trenlerinin hizmet vermesi planlanmaktadır. Kentin trafik üretim ve çekim potansiyeli dikkate alındığında, tek hatlı demiryolu kapasitesinin zaman içinde artması beklenen yolcu trafiği için yetersiz kalması kaçınılmazdır. 

Demiryolculukta güvenlik önceliklidir. Demiryolu kapasitesinden fedakârlık edilerek kısa sayılabilecek bir koridorun içine yürüme ve bisiklet yolu sıkıştırmak, bu unsurları, aralarında beton ve cam bariyer olsa da ana hat standardında inşa edilen bir demiryoluna bu kadar yakın yapmak sakıncalıdır. Sirkeci-Kazlıçeşme arasındaki demiryolu hattını tarihi rolünü göz ardı ederek kapasitesi yetersiz ve güvenlik riskleri bulunan bir demiryoluna dönüştürmek hatalıdır. 

PROF. DR. İSMAİL ŞAHİN

İNŞAAT MÜHENDİSİ / ÖĞRETİM ÜYESİ