Şeker, mutfaklarımızın olmazsa olmazlarından biri. Temel bir gıda ürünü. Ülkemiz tarımında önemli bir yeri olan şeker pancarından elde ediliyor. Şeker pancarı ürünü de üreticisi de artık tarladan çekilmeye başladı. Çünkü pancar üreticisi maliyetini karşılayamıyor ve para kazanamıyor. Uzun süredir ülkemizde egemen olan siyasal ve yönetsel anlayışın politikaları/tercihleri, bu süreci tetikliyor.

CUMHURİYETİN FABRİKALARI

Şeker pancarı ve buna koşut olarak şeker üretiminin azalması, yalnızca fiyatının yükselip şekere ve şekerden imal edilen ürünlere erişimin zorlaşması anlamına gelmiyor. Şeker yerini, sağlık açısından tartışmalı ürünlere bırakıyor. Şeker pancarından elde edilen şekerin yerini, mısır şurubu ve sentetik tatlandırıcı gibi yapay ürünler alıyor ve piyasa bu ürünleri üreten uluslararası kartellerin denetimine geçiyor. Bundan da tüketici olarak hepimiz, tüm yurttaşlar olumsuz etkileniyoruz. Kısacası, tatlı şeker giderek acılaşıyor!..

Eskişehir Şeker Fabrikası

Günlük hayatımızda önemli bir yeri olan şekerin ve üretiminin, Cumhuriyetin tarihsel öyküsüyle de buluşan ve örtüşen çok önemli yönleri var. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde hayata geçirilen sanayileşme atılımının ve üretim seferberliğinin en önemli adımlarından biri, şeker üretimi alanında atılmıştır. O dönemde yaşanan onca zorluğa ve sıkıntıya karşın, şeker pancarı üreticisi desteklenmiş ve pancar ekim alanları genişlemiştir.

Fabrikaların kuruluşu ile birlikte genç Cumhuriyet, kendi ihtiyacımız olan şekeri üretmekle kalmamış, ihraç eder hale de gelmiştir. Bu durum, Cumhuriyetin kurucu iradesinin ülkemize ve halkımıza getirdiği önemli bir kazanım olmuştur.

2018 yılına gelindiğinde ise 25 şeker fabrikasından 10’u özelleştirilerek yok pahasına satılmıştır. 2021’de de Türkşeker, Türkiye Varlık Fonu’na devredilmiştir. Yaşanan bu süreç, şeker pancarı üretimini de olumsuz etkilemiş, üretici tarladan çekilmiş ve pancar ekim alanları azalmıştır. 2020’de 21 milyon ton olan üretim, 2021 yılında 19.5 milyon tona gerilemiştir. İçinde bulunduğumuz 2022 yılında daha da azalacağı tahmin edilmektedir.

Şeker pancarı üreticileri

YERLİ ÜRETİMİN DESTEKLENMESİ

Şeker pancarı üretiminde yaşanan olumsuzluklar ve “üreticinin sigortası” olarak kabul edilen şeker fabrikalarının elden çıkarılması, tüketicilere daha pahalı ürün olarak yansımıştır. Geçen günlerde Türkşeker, şekerin toptan fiyatlarını yüzde 36-67 oranlarında artırdığını açıkladı. Şekerdeki bir yıllık fiyat artışı yüzde 145’e ulaştı. Bu arada şekerde 400 bin ton ithalat kararı alınması, sorunu çözmekten çok daha da ağırlaştırdı. Sonuçta, şeker üretiminde de önde gelen üretici ve kendi kendine yetebilen ülke olma konumumuz kaybedildi. 

Ekonomi-politik açısından çarpıcı bir gösterge olan şeker pancarı ve şekerde yaşananlardan çıkarılması gereken temel ders, yerli üretimin ve üreticinin mutlaka desteklenmesi gerçeğidir. İzlenen yanlış politikalarla üretici ve tüketici için  adeta acılaşan şeker, artık daha fazla acılaştırılmamalıdır!..

MEHMET ŞAKİR ÖRS

ARAŞTIRMACI