Hayvanların kurban edilmesi erken paleolitik dönemde başlayarak farklı inançlarda ve değişik şekillerde günümüze kadar devam etmiştir. Ülkemizde Tarım ve Orman Bakanlığı’nın en son yayımladığı rakamlara göre bir yılda Kurban Bayramı’nda 963 bin 143 adet büyükbaş, 2 milyon 811 bin 813 adet küçükbaş hayvan kurbanlık olarak kesilmiştir. Kurban Bayramı dışında yıl içerisinde bayramda kesilen küçükbaş hayvan sayısı kadar adak kurban kesilmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2015 yılı araştırmasına göre, kurban bayramında kesilen kurbanlık hayvanların yüzde 26’sı mezbahalarda, yüzde 30’u kurban komisyonlarının belirlediği yerlerde, yüzde 44’ü ise bahçe ve özel yerlerde kesilmektedir. Bakanlığın bu çalışmasına göre, bir yılda 4 milyon 270 bin adet küçükbaş, 734 bin 388 büyükbaş hayvan mezbaha dışında kesilmektedir. Kurban komisyonlarının belirlediği yerler, kesim için gerekli altyapı ve asgari sağlık koşullarından yoksundur.

OLUMSUZLUKLAR

Birincisi, hayvanlarla insanlar arasında çok sayıda ortak hastalık (zoonoz) mevcut olup bunların bir kısmı doğrudan temasla, bir kısmı da hayvansal ürünler vasıtasıyla bulaşabilmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından 2020 yılında zoonoz hastalık bildirimi yapılan insan sayısı 14 bin 863’tür. Kesim şartlarının uygun olmamasının getirdiği olumsuzluklar nedeniyle çapraz bulaşma da başka bir sağlık sorunudur. Hayvanların stres altında kesilmesi, etlerin en az 12 saat dinlendirilmemesi et kalitesinin düşük olmasına neden olmaktadır. İkincisi, kesilen kurban atıkları çevreye büyük zarar vermektedir. Bazı hastalık etkenlerinin spor formları doğada yıllarca canlı kalabilmektedir (örneğin şarbon). Üçüncüsü, ehil olmayan insanların kestiği hayvanların derileri ekonomiye tam olarak katkı sağlamamaktadır. Ayrıca kesim sonrasında elde edilen kan, bağırsak ve sakatatlar değerlendirilmemektedir. Tüm bu değerler boşa gitmektedir. Bir Kurban Bayramı’nda tahmin edilen ekonomik kayıp yaklaşık olarak 250 milyon dolardır. Dördüncüsü, Toplam 3 milyon 800 bin adet hayvanın kısa zamanda ülke içerisindeki hareketliliği bazı salgın hayvan hastalıklarının taşınmasına yol açmaktadır. Beşincisi, sokakta veya kesim yerinde göz önünde yapılan hayvan kesimleri, başta çocuklar olmak üzere insanları olumsuz etkilemektedir. Özellikle hassas gruplarda travmalara neden olmaktadır. Ayrıca, Kurban Bayramlarındaki çirkin manzaralar ülkemizin imajını olumsuz etkilemektedir.

NE YAPMALI?

Konunun sağlık ve teknik kısmı ile ilgili olan Tarım ve Orman Bakanlığı; mevcut idari yapılanmasını gözden geçirmeli, hayvanlarla ilgili yetkileri Uluslararası Cenevre Anlaşması’na uygun bir genel müdürlükte toplamalı, mevcut mevzuatı gözden geçirerek kademeli olarak mezbaha dışı kesimleri yasaklamalı, Diyanet İşleri Başkanlığı işbirliğiyle başta din görevlileri olmak üzere toplumun tüm kesimleri olumsuzluklar konusunda bilinçlendirilmelidir. Mezbaha altyapısını oluşturmak ve halkı bilinçlendirmek için belediyelerle de işbirliği yapılmalıdır.

HÜSEYİN DEDE 

UZMAN VETERİNER HEKİM/

VETERİNER HEKİMLER DERNEĞİ YÖNETİM KURULU ÜYESİ