Birleşmiş Milletler (BM) genel sekreterinin görevleri gereği uluslararası uyuşmazlıkların çözümüne katkı verecek çalışmaları izlemeleri için görevli atadıkları biliniyor. Atanan bu görevlilerden pek çoğu yaşananları tek yanlı olarak değerlendirdikleri için çözümsüzlüğü de tetiklemiş oluyor. İstisnaların olması yargımızı değiştirmiyor. Şimdilerde Kıbrıs uyuşmazlığının çözümü için son atanan Maria Angela Holguin Cuellar’ın doğrudan Guterres’in özel temsilcisi olarak görev yapacağı açıklandı. Daha önce bu görevleri üstlenmiş olanların doğrudan değil dolaylı olarak genel sekretere karşı sorumlu oldukları biliniyor. 

Kişisel temsilci olarak göreve başlayan adı geçen kişinin ilk olarak birlikte çalışacağı kendi ekibini kurarak başlamasını iyi niyetli bir girişim olarak değerlendirmek gerekiyor. Nedenine gelince genel sekreterin Kıbrıs’taki görevlilerin raporlarına göre iyi niyet raporu hazırlayıp “konsey”e sunduğu biliniyor. Bu nedenden olacak alınan kararlar Türkiye ve Kıbrıs Türklerinin aleyhine oluyordu. Önümüzdeki dönemde gerçeklere dayanan kararların yansımalarına tanık olmayı umuyoruz. 

AÇIKLANAN ÖNERİLER

BMGK’nin 4 Mart 1964 tarihinde almış olduğu 186 sayılı kararın üzerinden 60 yılı geride bırakmaya hazırlanıyoruz. Bu tarihte alınan karar, adada Rumların katliam girişimlerini sürgit ediyordu. Şimdilerde ise adada ateşkes kuralları uygulandığı için çatışma yaşanmıyor. Buna koşut şu anda adada sınırları güvence altına alınmış iki ayrı yönetim bulunuyor. BM Genel Sekreteri Guterres aradan geçen son altı yılda müzakerelerin yürütülebilmesi için uygun ortamın olmadığını söylüyordu. Şimdilerde ise Guterres’in yeni atamasının çözüme ne kadar katkısının olacağı merakla bekleniyor. 

Karşımızdaki unsur zaman yitirmeden Kıbrıs Türklerine 14 maddelik çözüm önerisi paketini piyasaya ön alabilmek için sunuyor. Yeni diye sunulan önerilerin yıllardır konuşulan ve tartışılan önerilerinin sıralamasını değiştirerek sundukları anlaşılıyor. Benzer önerilerin komünist AKEL tarafından da sunulması, ikinci ön alma çabası olarak değerlendirilmeli. 

Uzun yıllar karşımızdaki yönetimin dışişleri bakanlığı görevini yürütmüş olan Yannakis Kasulides, açıklanan önerileri inandırıcı bulmadığını, çözümden uzak olduğunu belirterek çözüme herhangi katkısının olmayacağı vurgusunu yapıyor. Hristodulides yönetiminin Kıbrıs Türklerine karşı olumlu tavırda olmadığını belirtiyor. Şu anda da sahnelenen iyi polis kötü polis tartışması olmasının ötesinde bir anlam içermiyor. 

BM BARIŞ GÜCÜ

İngiliz Yüksek Komiseri İrfan Sidding BM genel sekreterinin yaptığı kişisel temsilci atamasının doğru bir yaklaşım olduğunu belirtti. Sidding, BM genel sekreterinin kişisel temsilcisi ile yaptığı görüşmeden sonra Kıbrıs’ta yayımlanan Kathimerini gazetesine bir açıklama yaptı. Açıklamasında “Kıbrıslı Türkler Rum tarafının müzakerelere ilişkin iradesi konusunda samimi olmadığına inanıyorlar. Bu yönden egemen eşitlik meselesini güvence kartı olarak elde tutmak istiyorlar” diyor. Buna koşut Kıbrıs Türklerinin “sonuna kadar topa girmeyecek olsalar dahi kendilerine egemen eşitlik sağlayacak olan ayrı devletten söz edilme hakları olsun istiyorlar. Bununla da müzakerelere girilirken ellerinin güçlü olmasını istiyorlar” diye ekliyor. 

60 yıldır adada konuşlu bulunan BM Barış Gücü’nün görevinin artık sonlandırılması gerekiyor. Yukarıdaki 186 sayılı karar karşımızdaki unsuru devlet olarak tanımlarken Kıbrıs Türklerini de toplum olarak tanımlıyor ve çözümün önünde takoz olarak duruyor. İngiliz yönetimi Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluş çalışmaları 1959 tarihinde Zürih’te yapılırken müzakerelerde “bölgesel federasyon” önerisi gündeme taşınıyordu. İngilizlerin marifeti ile öneri kabul ettirilmeyerek “idari federasyon” kurulmasının öncülüğü yapılıyordu. Bu nedenle iç cepheyi diri tutarak çalışmalara şimdiden başlanılması gerekiyor. Yeni kişisel özel temsilcinin adadan ayrılmadan önce yüksek komiseri ziyaret etmesi anlamlı oluyor.

Yazar Ahmet Göksan