CAN KARATOPRAK İnşaat Yüksek Mühendisi

7 Haziran ve 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri ile 16 Nisan Anayasa Değişikliği Referandumu’nda CHP Genel Merkezi’nde görev alan bilgisayar mühendisinin Adil Seçim Platformu değerlendirmesi

24 Haziran gecesi Adil Seçim sisteminde teknik sorunlar yaşandığı platform tarafından açıklansa da “Türkiye seçim sonuçlarını YSK ve AA’dan değil, Adil Seçim’den öğrenecek” iddiasının gerçekleşmesi zaten mümkün değildi. Takvim ve insan kaynağı niteliği göz önüne aldığında, mobil uygulamadan önemli miktarda veri gelmeyeceğini tahmin edilebilirdi. Diğer temel veri kaynağı olan Cumhuriyet Halk Partisi Seçim Takip Sistemi ise sonuçları “önce” vermeyi değil, “doğru” elde etmeyi amaçlar. CHP daha önce hiçbir seçimde sonuçları önce veren olmayı hedeflemedi. Çünkü böyle bir hedef için saha örgütlenmesinin baştan aşağı değişmesi gerekir.

Eğitimde eksiklik vardı
Platformun tanımı, CHP’de isim koymadan ve kamuoyuna açıklamadan yürüttüğümüz çalışmalara belli ölçüde benziyordu. Önceki seçimlerde siyasi partiler ve demokratik kitle örgütleriyle veri paylaşımı yapmış, boş sandıkları doldurmak için çalışmıştık. Bu sefer çalışmalar görünür bir şekilde yapılmış, seçim öncesi ve seçim gününe dönük kapsamlı bir çalışma planı yapılmıştı.
Platformun görevli atamalarında başarılı olduğunu, sandıkların büyük oranda doldurulduğunu biliyoruz. Ancak insan kaynağı niteliği ve eğitim gibi konularda eksikliğin devam ettiğini söylemek zorundayım. Seçim kararından aylar önce bu soruna online eğitimle çözüm üreteceğini ifade eden Sandık Gücü’nün de, siyasi partilerin de kitlesel bir eğitim çalışması yapamadığını görüyoruz.

Sandıklar açıldıktan sonra ne oldu?
Saat 18.00’den itibaren, CHP ve adilsecim. net sayfalarını takip etmeye başladım. Saat 19.12’de, CHP seçim sonuç sayfasında sandıkların yaklaşık yüzde 9’u üzerinden sonuçlar verildiğini gördüm ve not ettim. adilsecim. net sayfası sanırım 22.00’ye kadar kapalı kaldı. Sistemin bir sebeple çökmüş olabileceğini tahmin ettim ama arka planda veri akışı olup olmadığını, mobil uygulamadan tutanak gelip gelmediğini anlamam mümkün değildi. Daha sonra Adil Seçim’e tutanak fotoğrafı göndermek isteyen gönüllülerin sosyal medya paylaşımlarından, mobil uygulamanın da çalışmadığını, sandık başından veri akışının sağlanamadığını, çağrı merkezine de ulaşılamadığını duyduk.
Adil Seçim mobil uygulamasını kullanarak tutanak görüntüsü aktaracak görevlilerin oldukça sınırlı sayıda kalacağını tahmin ediyordum, üzerine teknik sorunlar eklenince, Adil Seçim’in AA değilse de CHP verilerinin dahi önüne geçmesini sağlayacak akış sağlanamamış oldu.
adilsecim.net geç saatlere doğru açıldığında, Türkiye genelinde seçim sonuçları netleşmiş, CHP seçim sonuç sayfasındaki oranlar televizyonlara yaklaşmaya başlamıştı. Saat 22.30 civarında, son durum nedir diye sayfayı yeniledim, yüzde 64 görünen açılan sandık oranı, yenilediğim anda yüzde 37’ye düştü. Demek ki sorunlar o saatte de devam ediyordu.

Adil Seçim çalışsa ne olurdu?
Adil Seçim Platformu seçim öncesinde önemli değer yaratmasına rağmen, seçim günü için gerçekleşmesi mümkün olmayan bir iddia ortaya koymuştu. Seçim sonuçları beklendiği gibi olmayınca, şimşekleri üzerine çekti ve tartışma başladı. Ancak asıl sorun baştan beri ortadaydı ve galiba gözden kaçmıştı.
Mobil uygulama çalışsa, sınırlı sayıda sandıktan tutanak fotoğrafı alabilirdi. Diğer veri kaynakları, başta CHP olmak üzere AA’nın önüne geçecek bir akış sağlayamazdı, çünkü çalışma şekli ve amacı farklıydı. AKP müşahitleri tutanağı beklemeden, çetele rakamlarını topluyor, manuel veya elektronik yöntemler kullanarak hızla iletiyor, muhtemelen AA da bu rakamları kullanıyordu.
Sandık tecrübesi olanlar bilir, sayım döküm işlemlerinde sandık kurulu ve müşahitler çetele tutar, son pusula gösterildiği anda sandık sonucu netleşmiş olur. Sonra tutanağın hazırlanması 15-20 dakika daha sürer. Yani tutanak görseli beklediğimiz zaman, her bir seçim türü için en az 15-20 dakikalık bir dezavantaj olur. AA çetele üzerindeki işaret sayısını alırken biz tutanak görselini beklemiş oluruz.
Adil Seçim mobil uygulaması devre dışı kalınca, geriye partilerden gelen veri kalıyor. Diğer partileri tam bilemiyorum, ancak CHP verisi tutanağın ilçe merkezlerine ulaştırılması esasıyla toplanır. Yani önce değil, doğru veri toplamayı hedefleyen, buna göre örgütlenmiş bir yapı vardır CHP’de. 24 Haziran’da iki tutanak düzenlediğimizi göz önüne alırsak, sonuçların CHP sistemine ulaşması, ilk çetele sonucu AA merkezine ulaştıktan ortalama 2-3 saat sonra olabilir. Bu yüzden CHP hiçbir seçimde AA’ya alternatif olma iddiasında bulunmadı.
Sonuç olarak AA’ya alternatif bir kaynak yaratmak, iki veri akışında da mümkün değildi. Yapıya uygun iddia olsaydı, şu anda yaşadığımız tartışmalar yaşanmayabilirdi. Hedef mutlaka AA’yla yarışmak olacaksa, saha örgütlenmesi değişmeliydi, ancak bunun da bu takvimde mümkün olmadığını düşünüyorum.