YAZAR: Serdar KARSU
Elektr. Müh. (İTÜ)  

99 depreminden sonra, tam 20 yıldır konusunun tüm uzmanları, üniversitelerin saygın kalan hocaları “deprem geliyor!.” diye feryat ederken, 14 yıldır T.Telekomu/toplumu sağan Lübnanlı Haririleri denetlemekle yükümlü olanlar yeni mi aydılar!.

Dünya biraz da bize, Silivri açıklarındaki depremden sonra saatlerce kapalı kalan GSM hatları için gıpta ediyor olsa gerek (!). Yıl 2005. AKP hükümetinin, (ondan önceki Özal döneminin yapamadığı) “özelleştirme” stratejisinin Amiral Gemisi Türk Telekomu satışa çıkardığı ve topluma “özelleştirmeler çok güzel olacak” söyleminin yutturulduğu yıllar. Telekom üst düzey bürokratları, büyük teknik uzmanlar, liboş takımları her gün TV’lerde, basında.
“T.Telekomun özelleştirilmesi ile yeni bir dönem açılacak ve ülke (arkasından da gelecek) özelleştirmelerle çağ atlayacak!.’’ Basın yayınla müthiş bir propaganda!. Adeta, “olmasın, peşkeştir!.” diyenler hain!. Yağmacı saldırganlığın etkin söylemleri altında toplum büyülenmiş. “Olmazsa olmaz, ülke kalkınmaz, çağ yakalanmaz.T. Telekom satılacak!.”
Henüz daha iş işten geçmemiş. T.Telekom’a kıyılmamış. Telekomünikasyon teknolojilerinin/konularının içinde olan bir mühendis olarak, Cumhuriyet gazetesine bir yazı yazdım: Bu bir peşkeştir! diye. Bir süre sonra yayımlandı. Sonra da, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) aylık dergisinde daha kapsamlısı.
EMO hukuk müşaviri arkadaşımız Avukat Hayati Küçük ve EMO’dan bir kısım arkadaşlarla oturduk, günlerce süren çalışmalarımız sonucunda, İdari Mahkemelere ve Danıştay’a (EMO olarak) 3 ayrı dava açtık.

İtirazlarımız netti
- T. Telekom, alanında tekeldir, satılamaz. Tekeli alan özel firma, telekomünikasyon alanında “özel sektör tekeli” olur. Rekabet olmaz. Çıkarları doğrultusunda istediği gibi at oynatır.
- Rekabet Kurumu toplumu yanıltmaktadır. Rekabet Kurumunun “Kablo TV ağının T. Telekom hatlarına rakip olacağı” saptaması yutturmacadır.
- T. Telekomu alan firma Telekomu sağacaktır. Kâr maksimizasyonu yapacaktır, teknolojik yatırımlar yapmayacaktır. Özelleştirme şartnamesi kamuoyuna açıklanmamaktadır. Görünen; yalnızca peşkeştir. yatırım yapmak yoktur, yeni teknoloji ve toplumsal yarar güvenceleri yoktur.
- Yalnızca 2 firmanın (Hariri/ Oger ve Çalık) güle oynaya katıldığı ihalede teklif fiyatları çok düşüktür. T.Telekom, birkaç yıllık kârı karşılığına peşkeş çekilmektedir. T. Telekom’un çoğunluk hissesi (yüzde 55) ve yönetimi satın alacaklara devredilmektedir.
- Gelişmiş ülkeler, stratejik durumdaki haberleşme/iletişim kurumlarını özel şirketlere devretmemektedir.
- On binlerce çalışan bu satışla işten çıkarılacaktır.
- Bu satış; T. Telekom, alanında tekel olduğu için ve de bu satışla birlikte T. Telekomun onbinlerce km altyapısı, üstyapıları (hepsi ülke toprağı!) yabancılara devredileceği için anayasaya aykırıdır!. (Aradan tam 14 yıl geçti. Tüm itirazlarımız, uyarılarımız haklı çıktı.)
“Özelleştirme” şartnamesi, Anayasanın bilgi edinme maddesine de karşın topluma açıklanmadı. Talep edenlere “Gizlilik Koşulu var” denildi. Gayrettepede ve Ankarada, Telekom çalışanları protesto gösterileri yaptılar.
EMO’nun ve sendikaların peşkeşe itiraz davaları, Danıştay tarafından birleştirildi. Hukuki süreç, baskılı ve ağır bir ortamda neticelendi. Çok az bir oy farkıyla Danıştay satışı onayladı.
Hukuki mücadelemiz sonucunda; Telekom’un peşkeşini önleyemesek de, halktan/kamudan yana bir kazanımımız oldu. Danıştay, özetle; “T. Telekom ‘varlık satışı’ olarak satılamaz. 21 yıllığına işletme devri yapılabilir.” şeklinde karar verdi.
Bu karara göre; 2026 yılı ortalarında (7 yıl kadar sonra) T. Telekom, tüm haberleşme şebekeleri ve mal varlığıyla birlikte kamuya iade edilecektir.

Peşkeşten sonra neler mi oldu?
O zamanki karşı çıkma gerekçelerimizde topluma duyurduğumuz gibi; Telekom’u alan grup (sınırlı ve zorunlu adımlar dışında) çağın gereklerine uygun teknolojik yatırımlar yapmadı. T. Telekom gelirlerini yalnızca maddi çıkar amaçlı sağdı. Altyapıda (şehir içi altyapı ve kablo ağları, şehirler arası fiber optik iletişim ağları vb. bakımından) özel tekel oldu. Diğer GSM firmalarının, ülkenin (on yılların vergileriyle yapılmış olan) şehir içi ve şehirlerarası fiziki (inşai) erişim/iletişim altyapısını kullanmalarına izin vermedi. Fiber optik kablo ağını (zorunluluklar dışında) genişletmedi. Alternatif hatlar oluşamadı. Kapasite gelişemedi. Fiziki altyapıda ve GSM’de ortak kullanım olamadı. Telekomun peşkeşlendiği Tekel Grubu, hem ülkeyi sağdı hem de istediği gibi at sürdü. Daha önceki yıllarda Türkiye’nin vergi rekortmeni olan T.Telekom’un vergi sıralamasında adı sanı geçmez oldu. Peşkeş sağlananlar, ne devlete olan sözleşmesel borçlarını ödediler ne de banka borçlarını. Sağdılar ve çekip gittiler.
Geriye kalan ise; yapılmayan teknolojik yatırımlar, dünyanın en pahalı (ama yavaş) internet sistemlerinden biri ve yıllardır geleceği bilinen büyük depremin daha ilk işaretlerinde çöken GSM ağı. Şimdi ise, devletin en üst düzeylerinde olanlar diyorlar ki: 6 ayda GSM telefon ağını 175 milyona çıkaracağız. 3 ayda ortak kullanımlı hatlarla ivedi ulaşılabilirliği sağlayacağız. Yakında 5G teknolojisine geçeceğiz. Sıkıntı bitecek.

Neredeydiler?
Bunca zamandır, T.Telekom peşkeş çekilirken ve peşkeş çekildikten sonra tam 14 senedir neredeydiler?: O koltuklardaydılar. Kamu yararı, toplum yararı, haberleşme ağının kapasitesinin genişletilmesi. Şimdi mi anımsandı?
99 depreminden sonra, tam 20 yıldır konusunun tüm uzmanları, üniversitelerin saygın kalan Hocaları “deprem geliyor!.” diye feryat ederken, 14 yıldır T.Telekomu/toplumu sağan Lübnanlı Haririleri (kamunun temsilcileri olarak) denetlemekle yükümlü olanlar yeni mi aydılar!.
Ne diyelim? Toplumu uyandırmak için feryat edenler adına Büyük şair Nâzım’la bitirelim:
Yüreklerin kulakları sağır.
Hava kurşun gibi ağır.
Bağır bağır bağırıyorum.
Koşun kurşun eritmeye çağırıyorum.