“Gafletlere, zilletlere, zulmetlere lanet

Sen doğ bize, sen doğ bize ey fecr-i hakikat”

İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü bugüne kadar acaba hiç merak etmiş midir bir marşlarının olup olmadığını? İstanbul Üniversitesi Marşı ile ilgili olarak son zamanlarda yeni bir gelişme oldu.

Erzurum Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi’nde güftesi Tevfik Fikret’e, bestesi de marş bestecilerimizden Mehmet Zati Arca’ya ait olan bir “Darülfünun Marşı”nın notasına rastlandı. Marşın güftesi ile bestesi son derece anlamlı ve güzel. Bu marşın usta bir besteci tarafından kesinlikle orkestralaması yapılmalı ve İstanbul Üniversitesi’nin akademik yıl açılış törenlerinde seslendirilmelidir.  

Marş notasının kapağında “Kütüphane-i Musiki’den Darülfünun Marşı / Müellifi [Bestecisi] Mehmet Zati / Maarif Nezareti tarafından kabul olunmuştur / Marche Université par Mehmed Zati pour Piano et Vocal / Fiyatı: 2 [kuruş] / Mahmut Bey Matbaası” yazmaktadır. Bir de bu notanın birine armağan edildiğini gösteren bir not daha vardır ki el yazısıyla “Kardeşim Hasan Fahir Bey’e makam-ı teşekkürde takdim ediyorum. 9 Haziran 325 [9 Haziran 1909]” yazılmış. Ancak bu yazının altındaki imzanın kime ait olduğu anlaşılamamaktadır.

‘YETİŞİR ZİLLET Ü ZULMET’

Darülfünun Marşı’nın notası iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda (ikinci sayfa) marşın yalnızca piyano (sayfanın başında “Piyanoya mahsustur” yazıyor), ikinci kısımda da (üçüncü sayfa) dört sesli koro notası (sayfanın başında “Hanende kısımlarına mahsustur” yazmaktadır) ve son sayfada da marşın güftesi sağda Osmanlıca, solda da Latin harfleriyle ve Fransızca telaffuzla Türkçe (başında Fransızca “Değerli şair Tevfik Fikret’in sözleri” yazmaktadır) güfte yer almaktadır:

“Güftesi şair muhterem Tevfik Fikret Beyefendi’nindir

Yükselmeli, artık yetişir zillet ü zulmet

Parlatmalı her nasiyye bir neyyir-i fikret

Cehl ölmeli, zulm ölmeli, hak bulmalı rifat

Hakkın yüzü güldükçe gülümser beşeriyet

Gafletlere, zilletlere, zulmetlere lanet

Sen doğ bize, sen doğ bize ey fecr-i hakikat

Ey fecr-i hakikat, sana azdır bu tahassür 

Ati kılar ancak lemaatinle tenevvür

Gülsün beşeriyet, şu cehennemleri söndür

Herkes ebedi neşeli, herkes ebedi hür

Şirretlere, zilletlere, zulmetlere lanet

Sen doğ bize, sen doğ bize ey fecr-i uhuvvet”

Bu güfteden de anlaşılmaktadır ki, Tevfik Fikret burada II. Meşrutiyet sonrasında gündeme gelen eşitlik, özgürlük ve kardeşlik kavramlarını ve coşkuyu yansıtmıştır.

DR. YAVUZ DALOĞLU

MÜZİKOLOG