Binlerce askerin zehirlenmesine ve birinin ölümüne neden olan ROTA yemek şirketinin hammadde temini yaptığı özel sektör firmalarının da bu olayda ihmali olabilir. Dolayısıyla tüm şirketler soruşturulmalı.

Manisa’daki gıda zehirlenmelerinde sadece ROTA yemek şirketinin, Savunma Bakanlığı’nın ve Genelkurmay’ın değil başka kurumların da sorumluluğu ve ihmali var.
Son bir ay içinde 4 kez olan, binlerce askeri etkileyen ve bir askerin ölümüne neden olan zehirlenmelerde büyük ihmali olan kamu kurumlarından biri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Yemek şirketlerine faaliyet izni vermek ve faaliyetleri süresince uygun üretim yapıp yapmadıklarını denetlemek Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın yasal görevi çünkü. Bu çerçevede sorulması gereken bazı sorular da var.

Cevaplanması gereken sorular
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı açıldığı tarihten günümüze ROTA yemek şirketini kaç kez denetlemiştir?
En önemlisi Manisa’daki ilk zehirlenme olayının gerçekleştiği 23 Mayıs 2017 tarihinden sonra ROTA yemek şirketi denetlenmiş midir? Bu denetimin yasal bir görev olarak mutlaka yapılması gerekirdi. Yapılan denetimde şirketin depolarındaki hammaddelerden, ürettiği yemeklerden ve yemek üretiminde kullandığı sulardan analiz için örnek alınması gerekirdi. Alınan örneklerin Bakanlığa bağlı Manisa Gıda Kontrol Laboratuvarı’nda analiz ettirilmiş olması gerekirdi. Eğer bu işlemler yapıldıysa analiz sonuçları ne oldu? Yapılmamış olmalı yoksa zaman içinde diğer zehirlenme olayları olmazdı.

Tüm şirketler soruşturulmalı
ROTA yemek şirketinin hammadde temini yaptığı özel sektör firmalarının da bu olayda ihmali olabilir.
Salmonella kuşların (tavuklar da bir kuştur) bağırsaklarında bulunan bir bakteri. Tavuk ve hindi çiftliklerinden ve bu hayvanların kesimlerinin yapıldığı mezbahalardan elde edilen etlerin çok sayıda salmonella mikrobu ile bulaşık olması muhtemeldir.

Camphylobacter de olabilir
ROTA yemek şirketinin hazırladığı yemeklerde kullandığı gıda maddeleri özellikle tavuk ve hindi eti hangi beyaz et firmalarından temin edilmiştir? Bu firmaların faaliyetlerini ve etlerin kesiminin gerçekleştiği mezbahaları kontrol etmek görevi de Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na aittir. Bakanlığın bu konuda bir denetim yapıp yapmadığı ve yaptıysa ne gibi sonuçlar elde ettiği açıklanmalıdır. İlk zehirlenme olayından sonra denetim yapılmadıysa neden yapılmamıştır?
Zehirlenme konusunda akla getirilmesi gereken bir başka olasılığı da belirtmek istiyorum.
Zehirlenme etkeninin salmonella olduğu üzerinde kuşkular var. Ancak etkenin beyaz etlerde son yıllarda çok görülen “Camphylobacter” mikrobu olması da olası.
Camphylobacter mikrobunun kümes tavukçuluğundan elde edilen etlere bulaşması önlenemiyor. Beyaz et sektöründe dünya genelinde gözlenen bir sorun bu. Dolayısıyla Camphylobacter mikrobu da mutlaka araştırılmalı. Tahminim zehirlenmeye yol açan yiyeceklerde hem salmonella ve hem de camphylobacter olabileceği yönünde.
Camphylobacter bakterisinin yol açtığı zehirlenme insanlarda zehirlenmenin yanı sıra “Bakteriyemi”, “Menenjit” ve “Guillian- Barre Sendromu” gibi hayatı tehdit eden başka hastalıkları da tetikleyebilmektedir.
İlk zehirlenme vakasında hayatını kaybeden er Hüsnü Özel’in durumu bu açıdan dikkatle soruşturulmalıydı. Bu konuda açıklama yapacak olan sorumlu kurum ise Sağlık Bakanlığı’dır.
Ancak konuyu mikroplar üzerinden tartışmamalıyız. Salmonella veya başka bir mikrop zehirlenmenin nedeni değil etkenidir. Gerçek neden kârlarını artırmak için özel şirketlerin yiyecek hazırlamada geçerli çok basit önlemlere bile uymaması ve kamu sağlığını korumakla mükellef kamu kurumlarının en asli görevlerini bile yerine getirmemesidir.  

BÜLENT ŞIK
Gıda Mühendisi