Ulusal gelirin emekçi sınıflar lehine yeniden bölüşümü için etkili bir mekanizma olan servet vergisi yaygın değil. OECD’nin Avrupalı üyelerinden yalnızca Norveç, İspanya ve İsviçre’de genel bir servet vergisi toplanıyor. Fransa, Belçika ve İtalya’da ise belirli kalemlerde servet vergisi alınıyor. 

Norveç’te net serveti 190 bin doların üzerinde olanlar yüzde 0.95 oranında vergi veriyor, servet 2.3 milyon doları aştığında ise oran yüzde 1.1’e çıkıyor. İspanya’da 761 bin doların üzerindeki net servetler için yüzde 0.2 ile yüzde 3.75 arasında değişen oranlarda vergi uygulanıyor. Fransa net servet vergisini dört yıl önce kaldırdı ve onun yerine belirli bir değerin üzerinde gayrimenkulleri olanlardan “emlak servet vergisi” topluyor. İtalya, ülkesindeki mükelleflerin yurtdışındaki finansal varlıkları ve gayrimenkulleri için vergi alıyor. Belçika’da geçen yıl yürürlüğe giren dayanışma vergisiyle 1.09 milyon doların üzerindeki menkul kıymetler hesaplarından yüzde 0.15 oranında vergi kesiliyor. 

SOL PARTİLERİN POLİTİKALARI

İngiltere’de muhalefetteki İşçi Partisi, geçen yıl devasa online şirketlerin daha çok, “sokaktaki” firmaların ise daha az vergilendirilmesi kararı aldı. Dijital Hizmetler Vergisi’nin yüzde 12’ye yükseltilmesini savunan gölge maliye bakanı Rachel Reeves, pandemi döneminde büyük kazançlar elde eden online/teknolojik şirketlerin üzerlerine düşen payı ödemeleri gerektiğini belirtti.

Alman Sosyal Demokrat Partisi (SPD) 2019’da emlak, hisse senedi, nakit gibi çeşitli varlıklara yüzde 1’lik bir servet vergisi uygulanmasını, milyarderler içinse bu oranın yüzde 1.5’e kadar çıkabilmesini savundu. Söz konusu vergilerin 2 milyon Avro ve üzerinde varlığı olanlardan toplanması, elde edilen gelirle de altyapı yatırımlarının artırılması savunuldu. O dönemde SPD’nin koalisyon ortağı olan Hıristiyan Demokratlar ise servet vergisi önerisine yanaşmadılar. 

Almanya’da 2021 seçimleri öncesinde Yeşiller en yüksek gelir diliminden alınan vergilerde artış, dijitalleşmeye ve iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik yatırımlara vergi indirimi, emlak transfer vergilerinin büyük firmalar için artırılıp şahıslar için azaltılması ve plastik vergisi getirilmesi gibi vaatlerde bulundu. SPD gelir vergisinde 250 bin - 500 bin Avro diliminde üç puanlık artış, emlak transfer vergisi kaçakçılığına son verilmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarının vergilendirilmesine son verilmesi, buradan doğan açığın da federal bütçeden ve karbondioksit fiyatlandırmasından karşılanmasını vaat etti. SPD, Yeşiller ve Liberaller arasında kurulan koalisyon hükümetinin protokolünde ise esaslı bir vergi reformuna dair hükümler yer almadı.

Fransa’da haziran seçimlerinde sol partilerin ittifakı NUPES meclisteki ikinci büyük grubu oluşturdu. İttifak, iklimsel servet vergisi gibi yeni kaynaklar yaratarak halkın daha az çalışıp daha erken emekli olabileceği, devlet eliyle de 1 milyon kişi için istihdam yaratılacak bir ekonomik düzen vaat etti. 

Ülkemizdeki çarpık vergi sistemine AKP sonrası dönemde neşter vurulurken tüm bu örneklerden yararlanılmalı.

DOÇ. DR. BURAK COP