YAZAR: ZOE STRİMPEL
ÇEVİREN: M.BİROL GÜGER  

İngiliz gazeteci, yazar, cinsiyet ve ilişki tarihçisi Zoe Strimpel, Daily Telegraph’taki makalesinde, akıllı teknolojinin gelişimiyle birlikte insanların fiziksel dünyadan koptuğunu ve bu durumun bireylerde zihinsel gerilemeye yol açtığını vurguladı.

Geçen kış, bir hafta süren karla karışık yağmur ve buzlanmanın ardından çok soğuk geçen bir gündü. Kendimi yılgın, kayıtsız ve iliklerime kadar donmuş hissediyordum. Arkadaşlarım akşam yemeğine geliyordu ve aksilik ya evimdeki ısıtıcı bozulmuştu. Civardaki bir dükkânda kalan son ısıtıcıyı satın alarak eve geldim. Ev berbat durumdaydı, soğuğun etkisiyle ağzımdan çıkan su buharlarını görebiliyordum. Bu sırada, soğuktan donmuş ellerime rağmen, sanki bir faydası olacakmış gibi e-postamı ve sosyal medya hesaplarımı kontrol etmeyi sürdürdüm. Kuşkusuz işe yaramadı.
Ancak, dizüstü bilgisayarı ve telefonu bırakıp, oturma odamın zemininde aldığım ısıtıcının parçalarını birleştirmeye başladığımda, ruh halimin de iyileşmeye başladığını hissettim. İlgimi, ısıtıcının kurulumuna odaklayarak beyin kimyamı keskin bir şekilde güçlendirmiştim. Nihayetinde, benzersiz bir akşam geçirdik.

Örgü örenler daha mutlu
Görünen o ki, fiziksel dünyada ellerimizi bazı işlere bulaştırdığımız için aldığımız birtakım ödüller var. Bu yüzden, örgü ören insanlar, örmeyenlerden daha mutlular. İngiliz Mesleki Terapi Dergisi’nde yayımlanan ve örgü ören 3 bin 500 kişi üzerinde yapılan 2013 tarihli bir ankete göre, insanlar örgü ördükçe (ya da dikiş diktikçe) kendilerini daha mutlu hissediyor.
Aynı etki hayvanlar için de geçerli. Richmond Üniversitesi’nde bir nörobilimci olan Dr. Kelly Lambert, ödül için çaba sarf etmek zorunda kalan farelerin zihinsel sağlıklarının, ödülünü herhangi bir çaba göstermeksizin alanlara göre daha güçlü olduğunu tespit etti.
Bu durumda, bizi uzaktan kumanda dünyasının derinliklerine iten “akıllı” teknolojinin hayatımızın tüm yönlerine hâkim olmasına izin vermek akıllıca bir karar mı?

Fiziksel etkileşim tehlikede
Amazon geçen hafta bizleri, ellerimizle iş görme zevkinden alıkoyacağına ve giderek çocuklaşan modern insana özgü insani etkileşimin son izlerini ortadan kaldıracağına emin olduğum 15 yeni ürün tanıttı.
Yeni Amazon ürünleri, sahibine alışveriş listelerinde ne olduğunu söyleyen bir yüzük, e-postalarınızı okumanıza olanak tanıyan gözlükler, herhangi bir alışveriş ürününün nerede olduğunu söyleyen kulaklıklar ve sahiplerine, belirlenen alanın dışına çıkması durumunda köpeklerini takip imkânı veren kablosuz internet özellikli köpek tasmalarını içeriyor.

Akıllı cihazlar
Eşyanın yeni düzeni ürpertici bir biçimde gelişmiş vaziyette. Amazon’un 2014 yılında piyasaya çıkan “sanal asistanı” Alexa, her türden soruyu cevap vermeyi normal hale getirdi. Arkadaşlarımın çocuklarının, bir makine olan Alexa’ya, sanki dünyadaki en normal şeymiş gibi ses komutları vererek hitap ettiklerini görünce ürperiyordum. Böyle bir şey nasıl iyi neticelenebilirdi ki?
Uzun lafın kısası akıllı ısıtma, akıllı aydınlatma ve akıllı müzik sistemlerindeki pazar muazzam ve hızla büyüyor. Tüm bunlara ek olarak yapılmış en büyük katkı şüphesiz bugün son derece yaygın olan akıllı buzdolapları. Kablosuz ağ özelliği olan yeni sürümler, yemek tarifleri arayabilir; LED ekranlarında bildirimler ve hatırlatıcılar yayımlayabilir; çevrimiçi yemek sipariş edebilir; içerikleri izleyebilir ve kullanım tarihlerini takip edebilir. Bu, kelimenin tam manasıyla korkunç.

‘Alexa, benim yerime düşün!’
Kendini Amazon’un son sürüm akıllı cihazlar serisiyle donatmayı tercih edenler, bir şeyleri Google’a sormaktan ya da gerçekten bir şeyler yapmak zorunda kalmaktan tamamen kurtulacaklar. Ya gerçek bir insanla yazışmak ya da sohbet etmek? Hayır... Onların cesur yeni dünyalarında beyinlerimizi kullanmak zorunda kalmayacağız. Yapmamız gereken tek şey, “Alexa, benim yerime düşün demek” olacak.
Batı siyaseti çöküyor, devletlerin sosyal adalet konusundaki farkındalık seviyesi eğitimi yok ediyor ve kafalarımız küresel ısınmaya nasıl yaklaşmamız gerektiği konusunda oldukça karışık. Bu durumda, Google’dan yemek tarifleri alabilen bir buzdolabına ve cep telefonlarına bağlanabilen gözlüklere neden bu kadar değer verildiğini anlamak gerçekten zor.

Cinsiyetçilik ve aptallaşma
Kitabımda konuştuğumuz her şeyi daha da gülünç kılan bir başka ironi var. Cinsiyetçiliğin bu kadar yoğun olduğu ya da zararlarından bu denli haberdar olduğumuz başka bir dönem yaşamamıştık. Öyleyse, dünyanın en büyük robot kölesinin adı neden bir kadın adı? Alexa’yı Alex olarak adlandırmak nasıl olurdu?
Ya da Richard, belki de Andrew? İnsanlar, bu sanal hizmetkârın en son sürümüne sahip olmanın telaşında, cevabı pek de önemsemiyor gibi görünüyorlar.
Akıllı teknolojinin yükselişi hususunda şikâyet edilecek oldukça fazla nokta var. Öncelikle çocukça ve cinsiyetçi. Daha da kötüsü, akıllı teknoloji bizi insan yapan faaliyetleri icra etme kabiliyetimizden; örneğin, ellerimiz ve kafamızı birlikte kullanmaktan alı koyuyor.
Makineler akıllandıkça biz ne yazık ki aptallaşıyoruz...