Her yılın bu son günlerinde, 98 yıl önce Sarıkamış’ta soğuğa terk edilerek şehit olan 90 bin Mehmetçiğimizi anıyoruz. Yurdun tüm bölgelerinden gencecik dedelerimizin acımasız bir “savaş inadı” uğruna donarak yaşamlarını yitirdikleri hüzünlü destanı...Gençliğimizde Ruhi Su’yu dinlerken o davudi sesiyle okuduğu şiirin anlamını kavrayanımız çok azdı;“Oltu’dan girdik de Sarıkamış’aAkıl ermez orda yatan üleşeAskeri kırdıran Enveri PaşaKitlendi kapılar, mekân ağladı..”Ardından söylediği türkünün ise sadece sözlerini “bilir”dik;“Yüzbaşılar, yüzbaşılar,Tabur tabura karşılar,Yağmur yağıp gün değişin,Yatan şehitler ışılar..”Bu sözlerden tarihimizin onurlu bir kahramanlığını andığını anlardık ama ayrıntılarını bilenimiz yine fazla değildi;“İbrişimin kozalarıBattın Avşar kazalarıSarıkamış’ta kırıldıGonca gülün tazeleri”Bizim kuşak, Sarıkamış destanını 1985’te yitirdiğimiz Ruhi Su’dan dinledikten sonra denebilir ki 2000’lere kadar tüm gerçekleriyle öğrenemedi. Ta ki Prof. Dr. Bingür Sönmez, kalp cerrahlığı dışındaki tüm zamanını doğum yeri Sarıkamış’ta 1914’te yaşananların aydınlatılmasına adayıncaya kadar...Peki, Sarıkamış destanının gizli kalması nedendi? Örneğin Çanakkale destanımız gibi, neden her yıl kutsamadık?Bingür Sönmez bu “ayrımcı”lığın yanıtı için, kibarlığından ötürü, “Çünkü zaferle değil, zor anlatılır bir yenilgiyle sonuçlanmıştı” dese de yeterli midir? Yine Ruhi Su’nun türküsündeki deyişle “askeri kırdıran Enver Paşa”nın başlattığı sansüre, neden yıllarca bağlı kalındı?

Korumasız bırakıldılar

Bingür Sönmez’le Sarıkamış destanını 6 Aralık Perşembe gecesi Ulusal Kanal’daki İmar Dosyası programında konuşmuştuk. (İstek üzerine yarın gece tekrar yayımlayacağız.)Çarlık Rusyası işgalindeki Sarıkamış’ın 1. Dünya Savaşı’nda geri alınması için aslında Almanların zorlamasıyla harekete geçen Osmanlı ordusunun o kış, Allahuekber Dağları’nda aç, susuz kalmasının nedenini de Sönmez meydana çıkarmıştı.Enver Paşa, Sarıkamış’a kışlık elbise, her türlü malzeme, 3 bin asker, hatta 3 keşif uçağı taşıyan 3 yardım gemisini Trabzon’a gönderirken, “nedense” Donanma Komutanlığı’na haber vermemişti.Böylece korumasız kalan gemiler 7 Kasım 1914 sabahı Ereğli açıklarında Ruslar tarafından batırıldı. Buna rağmen, destekten yoksun Sarıkamış kahramanlarına “saldırı emri” verilmesi hazindi... Çünkü 27-28 Aralık’ta 90 bin asker soğuktan ötürü tek kurşun bile at(a)madan yaşamlarını yitirdiler...Onları saygıyla ve onurla anıyoruz.