Ülkemizde 6 Şubat’ta meydana gelen iki büyük depremin 10 ilde (Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay, Gaziantep, Malatya, Osmaniye, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana) yarattığı yıkımlarda çok sayıda insan hayatını kaybettiği gibi yaralı vatandaşların sayısı da bir hayli fazla. Deprem bölgesinde kısa vadede sosyal yardımların aciliyeti önemli olmakla birlikte sosyal yardımlar dışında, depremde ölen veya malul duruma düşen vatandaşların endilerine ve hak sahiplerine sosyal güvenlik kapsamında sunulacak yardımlar için yasal düzenlemelerin acilen yapılması gerekiyor. Bunun örnekleri mevcut.

17/8/1999 büyük Marmara depremi ve akabinde gerçekleşen Bolu depreminde malul kalanlar ile ölenlerin hak sahiplerine 360 gün ile aylık bağlanırken 2011 yılında meydana gelen depremlerde ölenlerin hak sahipleri ile malul kalanlara 30 gün hizmet ile aylık bağlandı. Ancak, şimdi daha büyük bir felaketle karşı karşıyayız.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, deprem sonrası yaptığı bir konuşmada depremde ölen vatandaşların “şehit” sayılacağını ifade etmiş. 

O halde, deprem şehit ve malullerine, 15 Temmuz olaylarında ölen veya malul olan vatandaşlara ve bunların hak sahiplerine tanınan tüm imkânlar tanınmalı ve bunun için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalı. Hatta emekli aylıklarının bağlanmasında ölen veya malul kalan sigortalılar için herhangi bir gün koşulu aranmamalı. 

15 Temmuz olaylarında ölen veya malul kalan sigortalı veya hak sahiplerine sağlanan yardımlar (2023 yılı değerleri):

1- Ölüm/malullük aylığı bağlanması (Hesaplanan aylıklar, maluliyet ve eğitim durumuna göre 10.706.34 TL ila 14.944.36 TL arasında hesaplanan alt sınır aylıklarının altında olamıyor.)

2- Aylık bağlanması dışında yapılan yardımlar: 

-Nakdi tazminat: Malullerin yaralanma derecelerine göre belirleniyor.

-Ek tazminat: Başkasının bakımına muhtaç olanlar ile olmayanlara en yüksek devlet memuru maaşının 170 ve 115 katı esas alınarak ödeniyor. 

-Bakım ücreti: Sürekli başkasının bakımına muhtaç olanların bakım ücreti 17.013.60 TL’dir. 

-Sağlık yardımı: Tüm sağlık hizmetleri ile bu yardımlar kapsamında sunulan ilaç, ortez/protez ve diğer iyileştirici araç ve gereçleri için katılım payı ve ilave ücret alınmıyor.

-Eğitim ve öğretim yardımı: Kız/erkek ayrımı olmaksızın bunların çocuklarından, ilköğretimdekilere 6.505 TL, ortaöğretimdekilere 9.757.89 TL, yükseköğretimdekilere 13.010.52 TL ödeniyor.

-Ek ödeme: Her yıl yapılan bir yardım. Malullere maluliyet derecelerine göre ödeniyor. Şehit ailelerine bu yıl ödenen tutar 17.347.36. Hak sahiplerine hisseleri oranında ödeniyor.

-İstihdam hakkı: Malul yakınlarından 1, şehit yakınlarından 2 kişi kamuda istihdam hakkından yararlandırılıyor.

-Faizsiz konut kredisi: Bir konut ile sınırlı olmak üzere faizsiz konut kredisi hakkından faydalanıyorlar. Kredi tutarı 396.000 TL.

-Ücretsiz seyahat hakkı: Kendileri ve hak sahipleri TCDD, denizyolları şehir hatlarında ve belediye toplu taşıma araçları ile belediye tarafından kurulan şirketler veya özel firmalar aracılığıyla yaptırılan toplu taşıma işinde kullanılan araçlarda ücretsiz seyahat hakkından yararlanıyor. 

-Elektrik ve su indirimi: Tahakkuk ettirilecek su ücreti yüzde 50’den az indirim içermemek ve indirim oranı yüzde 40’ı geçmemek üzere belirlenen elektrik tarifeleri üzerinden indirimli su ve elektrik kullanım hakkından yararlanıyor.

-Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) İndirimi- Şehit aileleri için 1 araçla sınırlı olmak üzere ÖTV indirimi hakkı var.

Aynı hakların deprem şehit ve malullerine tanınmasını umuyoruz.

SORULARINIZ İÇİN 

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr adresine e-posta yollayabilirsiniz.