Yatılı okuyanlar bilir. Çalıkuşu romanını eline alıp da Feride’ye âşık olmayan ergen erkek ya da Feride gibi olmak istemeyen kız çocuğu yok gibidir. Soğuk yatakhane odalarını ısıtırdı sımsıcak aşkıyla.
Köy Enstitülerinden yadigâr kalan öğretmen okullarında ders kitaplarından önce gelirdi. Etütlerde ders yerine bu romanı okuyor diye dayak yiyenler çoktur. İlkokulda Kemalettin Tuğcu kitapları peynir ekmek gibi tüketilirken, orta bire başlayanların ilk başucu kitabı Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu romanıydı. Feride hem aşkıyla, hem idealleriyle geleceğin öğretmenlerine ışık tutar, yol gösterirdi. Yoksul köy çocukları devlet parasız yatılı okullarından mezun olduktan sonra aydınlanma bayrağını tüm Anadolu’ya yaymaya çalışırlardı. Ne kadar saf, ne kadar naifdik. Hayallerimiz, aşklarımız daha kirlenmemişti.
Daha 12 Eylül gelmemişti. Sonra. Sonrası malum.
Aldatılmıştık. Sanki her şey yalandı. Boş hayallerle, imkânsız ideallerle kandırılmış gibiydik. Hayat acımasızdı. Silindir gibi ezdi geçti. İdeallerin yerini para, köşeyi dönme hırsı aldı. İnsanın doğasındaki “kötülük” kazanıyordu hep. Ferideler, Feride’ye âşık olanlar cami ile kışla arasında sıkıştırılıp nefessiz bırakılıyor, boğuluyordu. Kötülere yenik düşüyordu hep Çalıkuşu.
Kanal D’de başlayan Çalıkuşu’nun yeni versiyonu bugünkü kuşakta aynı çağrışımları yapmayacak tabii ki... Yapmasın zaten. Kötülerin kazandığı bu dünyada kötümserlik hükümdar olmasın artık. Yeni umutlar, yeni hayaller, yeni idealler yeşersin. Çocuklarımız kirlenmesin. Su gibi saf kalsınlar, ama naif bırakılıp aldatılmasınlar.
Bu ülkede Köy Enstitüleri, devlet parasız yatılı ve öğretmen okulları objektif bir şekilde enine boyuna tartışılamadı. Bir taraf tümüyle reddederken, öteki mahalle ölümüne sahip çıktı. Oysa bugün tarafsız ve bağımsız bir eğitim sistemine ne kadar ihtiyacımız olduğunu hepimiz yüreğimizde hissediyoruz. Çalıkuşu dizisi öğretmenlik mesleğine, idealist aydın yaratma çabalarına ve kadın özgürlüğüne yaptığı vurgularla bu tartışmanın yeniden canlanmasına vesile olur umarım. 
Avrupa’da trend doğal yaşama, organik tarıma dönüyor. Modern ve doğal tarım kentleri için yeni projeler üretiliyor. Eğitim ezbercilikten çıkarılıp, gereksiz müfredatlar temizlenip uygulamalı sisteme geçiyor. Sahi biz yatılı okullarla ilgili niye bir dizi yapamıyoruz? Medya ateşten gömleğe dönen eğitim sorununa dokunamıyor mu? Oysa ne Ferideler var anlatılması gereken.
Çalıkuşu dizisinin eleştirisine yerimiz kalmadı. Önümüzdeki maçlara bakacağız artık.
İdeolojilerden ve cemaatlerden uzak bir eğitim sistemi nasip eyle Yarabbi!

29 Eylül 2013 - Cumhuriyet