İsrail’in Gazze’ye terör saldırısı 40 günü geçti; neredeyse tüm dünya İsrail’in saldırısına karşı ama İsrail durdurulamıyor.

Neden? Yanıtını 19 Ekim’de bu köşede “Kınama değil eylem zamanı” başlıklı makalede yazdım. ABD onaylı İsrail saldırılarının lafla değil, ABD’yi ve İsrail’i sıkıştıracak eylemlerle, yaptırımlarla durdurulacağını belirttim, yapılacak 10 eylemi/yaptırımı listeledim.

GÜNEY AMERİKA KADAR OLAMADILAR

Ancak 40 gündür Arap-İslam dünyası, ABD-İsrail’i caydırabilecek tek yaptırım adımı atmadı. Öyle ki “Filistin davamız” diyen bu ülkeler, Güney Amerika ülkelerinin bile gerisinde kaldı.

Kolombiya başta Güney Amerika ülkeleri İsrail’e karşı kınamanın ötesine geçerek somut adımlar attılar, insanlığa karşı suçları nedeniyle İsrailli diplomatları ülkelerinden kovdular. Hatta silah ambargosu adımı attılar. Örneğin Kolombiya Cumhurbaşkanı Petro, “Gazze’de ateşkes talebine karşı oy kullanan veya çekimser kalan üretici ülkelerden silah satın almayacağını” bile ilan etti.

Ancak tüm bu süreçte Arap-İslam ülkeleri İsrail’le ticari ilişkilerini sürdürdüler. Hatta Mısır’ın İsrail’le doğalgaz ticareti kasım ayında yüzde 60 arttı (Harici, 14.11.2023). Kısacası Türkiye’den Ürdün’e, BAE’den Katar’a, hemen her ülke İsrail’le ticaretini sürdürdü.

Neyse ki dün bu konuda nihayet olumlu bir adım geldi: Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, İsrail’e güneş enerjisi sağlama anlaşmasından çekileceğini duyurdu (cumhuriyet.com.tr, 17.11.2023).

Bakalım bu adımların devamı gelebilecek mi? Örneğin Ürdün ve Mısır enerji alışverişini, BAE, Katar ve diğerleri ticareti kesebilecek mi?

Asıl önemlisi, Ankara ne yapacak? Zira hem ABD’yi hem de İsrail’i frenleyebilecek asıl kozlar Ankara’nın elinde.

KOLA-KAHVE ALDATMACASI

Ancak AKP ve MHP’den gele gele kola-kahve eylemi geldi. Bakkaldan kola alıp yerlere dökerek, müşterilerin ellerindeki kahveleri alarak İsrail’e “sert tepki” gösteriyorlar!

Bakkaldan kola alıp yere dökünce İsrail’e yaptırım uygulanmış olmayacağını, tersine para kazandırılmış olacağını düşünemeyeceklerini sanmıyorum. Bu türden eylemleri, hiçbir şey yapılmıyor denmesin diye, “toplumun gazını almak” amacıyla yapıyor olmalılar ancak...

İsrail’le “one minute” krizinde de benzeri yaşanmıştı: İktidar İsrail’e karşı en sert sözleri sarf ediyor ama İsrail-Türkiye ticareti her yıl artıyordu! Bugün de öyle.

Erdoğan dünyada İsrail’e karşı en sert sözleri söyleyen siyasetçilerin başında geliyor. Ancak ABD ve İsrail’e karşı caydırıcı olacak türden adımları atmıyor: İsrail’e istihbarat sağlayan Kürecik Radarı’nı kapatmıyor, İsrail’e askeri destek veren ABD’nin İncirlik uçuşlarını durdurmuyor, Ceyhan’dan İsrail’e giden yakıt dolu gemileri engellemiyor, NATO mekanizmasına dahil edilen İsrail’in o mekanizmadan çıkarılması için adım atmıyor, örneğin “NATO İsrail’le ortaklık mekanizmasını bozana kadar NATO’nun genişleme stratejisini (ve İsveç’in üyeliğini) onaylamayacağım” demiyor...

AKP’LİLERİN SORGULAMASI GEREKEN DURUM

Erdoğan’ın sözlerinin sertliği İsrail’i durdurmuyor ama Erdoğan’ın elinde ABD’yi dizginleyecek, İsrail’i caydıracak çok değerli kozlar var.

Peki Erdoğan neden bu caydırıcı adımları atmıyor? Zamanında Ecevit’in, hatta Demirel’in bile atabildiği adımların tekini bile neden Erdoğan atamıyor?

Filistin konusunda duyarlı AKP tabanının işte bunu sorgulaması gerekiyor.