Yıl 2011... AKP’nin iktidara gelişiyle Toplu Konut İdaresi başkanı olan Erdoğan Bayraktar, düzenlediği basın toplantısında yeni kurulan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eliyle yapılacak kentsel dönüşümü anlatıyor ve “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunu” özetliyor. Bayraktar bu alanların dönüşümünün nasıl olacağından, mevcut yapı stokunun iyileştirilmesinden, afete duyarlı yerleşmeler elde edilmesinden söz ediyor.

Ancak bir süre sonra İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın aldığı kararlar, Bayraktar’ın bu pembe dönüşüm tablolarının üzerinden geçerek yok ediyordu. İstanbul’un kentsel dönüşümü kısa süre sonra rantsal dönüşüme evriliyordu. Hızını alamayan rantçılar deprem toplanma alanlarının üzerine bile alışveriş merkezi konduruyordu.

En büyük kentsel dönüşüm diye lanse edilen İstanbul Fikirtepe’de yaşananlar ise Bayraktar’ı bile şu sosyal medya mesajını yazacak kadar isyan ettiriyordu: “İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, emsal 5.5 gibi yüksek yoğunluk vererek başlattığı kentsel dönüşüm, hem Fikirtepe’de yaşayanları mağdur etti ve hem de Türkiye çapında başlatılan kentsel dönüşüm seferberliğinin önünü tıkadı! Heyhat!”

Bu tarihsel bahsi kapatırken şu notu düşmek de gerekli: Kadir Topbaş’ın ağzından İstanbul’a özellikle de imara ilişkin kararlardan kendisinin değil, dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sorumlu olduğunu birçok kez duymuşluğumuz var...

Yoksula rezerv sürgünü

1999 depreminin üzerinden geçen 24 yıl işte bu şekilde harcandı.

Kahramanmaraş merkezli ve 46 bin kişinin hayatını kaybettiği depremle birlikte şimdi İstanbullular da ruhsal olarak enkaz altında. Biliyoruz ki yaşadığımız konutların, ne yenisi ne de eskisi güvenilir...

Hepimiz depremi korku içinde bekliyoruz. Hükümetin açıkladığı önlem ise yeni bir rantsal dönüşümün sinyali. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İstanbul’da 1 milyon 500 bin riskli konutun rezerv alanlara taşınacağını söylüyor!

İstanbul son yıllarda dünyada gayrimenkul getirisi en yüksek kentlerden. Merkez Bankası verilerine göre 2010 yılında ortalama arsa metrekare fiyatı bin 523 olan İstanbul 2022 sonunda 27 bin 882 TL’ye çıktı.

Hükümetin 2021’de “faiz neden, enflasyon sonuç” teziyle patlayan döviz ve enflasyonla iki yılda oluşan fiyat artışları ise yüzde 400’lerde. 

Yıllık ortalamalara bakıldığında en fazla değer kazanan ilçeler sırasıyla Beyoğlu, Kâğıthane, Bağcılar, Fatih ve Şişli. Yani hükümetin planına göre en eski konutların yer aldığı, yani en fazla konutun yıkılacağı semtler. 

Orta ve alt gelir grubunun ağırlıklı olarak yaşadığı bu semtlerin milyon dolarlarla satılan yeni inşaatlara açılması tabii ki sürpriz olmayacak. Orta ve dar gelirli gruba ise kent dışında kurulacak sosyal konutlar kalacak.

Gayrimenkul pazarlayan şirketlere göre İstanbul, Londra, New York gibi metropollerin yaşadığı süreci yaşıyor. Üretim ekonomisinden uzaklaşan hükümetin de en sevdiği rant yaratma aracı gayrimenkul.

Umarız bir mucize olur da İstanbul Büyükşehir Belediyesi, yerinde dönüşüm, binaları güçlendirme gibi gerçek kentsel dönüşüm politikalarıyla yeni rant arayışlarının önünü tıkar.

Kadınlara Mor Yerleşke 

Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu (TKDF) Başkanı Canan Güllü, deprem bölgesinde çalışıyor ve kadın ve çocukların ihtiyaçlarının giderilmesi için projeler üretiyor. Mor Yerleşkeler bu kapsamda kuruluyor. İş dünyasından da destek başladı. Her 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde farklı bir etkinlik organize eden Boyner Holding de bu kez Mor Yerleşke’ye destek vereceğini açıkladı. Ümit Boyner, şunlar söylüyor:

“6 Şubat’tan beri aklımız, kalbimiz her an deprem bölgesinde... Kadın ve çocuklara destek için kurulan Mor Yerleşke’ye ilk etapta 14 adet konteyner ile destek verdik. İlkini Kahramanmaraş’ta hayata geçireceğimiz rehabilitasyon ünitelerinin sayısını çoğaltmak, daha çok kadının ve çocuğumuzun hayatına dokunabilmek adına herkesi projeye destek vermeye davet ediyoruz. Çünkü biliyoruz ki kadın iyileşirse dünya iyileşir.”