Uyku sorunlarının iştahı etkilediğini duyduğumdan beri danışanlarıma soruyorum. 'Bugün iştahım açık nedense' dediklerinde 'Dün gece nasıl uyudunuz?' diyorum ve cevap beni düşündürüyor. Evet tecrübelerim bana uykunun iştahı etkilediğini söylüyor. Hatta bununla ilgili yapılan bazı çalışmalar uyku sonrası yemek seçimlerini incelemiş. Evet uykusuz bir gecenin sabahında daha farklı tepkiler veriyoruz. Yani uyku kilomuzu ve sağlığımızı etkiliyor.

Kilo ve uyku arasındaki bağlantı dediğimizde söylemek istenen, uykunun iştahı nasıl etkilediğiyle ilgilidir. İştahı genellikle sadece mide guruldaması olarak düşünsek de aslında nöronların (sinir hücreleri) birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan kimyasal haberciler olan nörotransmitterler tarafından kontrol edilir.

Nörotransmitterler ghrelin ve leptinin iştahı yöneten iki hormon. Ghrelin açlığı teşvik eder ve leptin tokluk hissine katkıda bulunur. Vücut, gün boyunca bu nörotransmitterlerin seviyelerini doğal olarak artırır ve azaltır.

UYKU EKSİKLİĞİ İŞTAHI BOZUYOR

Uyku eksikliği vücudun bu nörotransmitterleri düzenlemesini etkileyebilir. Bir çalışmada, 4 saat uyuyan erkeklerin 10 saat uyuyanlara kıyasla ghrelinleri artmış ve leptinleri azalmıştır. Ghrelin ve leptinin bu düzensizliği, uyku eksikliği çeken kişilerde iştah artışına ve tokluk hissinin azalmasına yol açabilir. Yani diyorum ki, 4 saatten daha az uyuyanlar iştahını daha zor yönetiyor. 

İlk başta yazdığım gibi, birkaç çalışma uyku eksikliğinin yiyecek tercihlerini etkilediğini de göstermiş. Uyku eksikliği çeken kişiler kalorisi ve karbonhidratı yüksek yiyecekleri seçme eğilimindedir. Uyku eksikliği yaşayan kişilerin ertesi gün ne yedikleri incelendiğinde karbonhidrat ve yağlı yiyecekleri seçmişler. Sabah poğaça ve börekçide güne başlayanlar burada mı? Bence bu da önemli bir sonuç.

Kötü bir uyku;

• Metabolizmayı yaşlandırır ve yavaşlatır. 
• İştahınızı etkiler ve kilo artışına sebep olabilir.
• Hormonlarınızı olumsuz etkiler.
• Yorgun, halsiz ve bitkin olmanıza sebep olabilir
• Unutkanlığı arttırabilir

UYKU SIRASINDA METABOLİZMA YAVAŞLAR

Metabolizma, vücudun yediğimiz ve içtiğimiz şeyleri hayatta kalmak için ihtiyaç duyulan enerjiye dönüştürdüğü kimyasal bir işlemdir. Nefes almaktan egzersiz yapmaya ve aradaki her şeye kadar tüm kolektif aktivitelerimiz metabolizmanın bir parçasıdır. Egzersiz gibi aktiviteler metabolizmayı geçici olarak artırabilirken uyku bunu yapamaz. Metabolizma aslında uyku sırasında yaklaşık %15 yavaşlar ve sabah en düşük seviyesine ulaşır. 

Aslında, birçok çalışma uyku yoksunluğunun (ister bozuk uyku, ister uykusuzluk, tedavi edilmemiş uyku apnesi veya diğer uyku bozuklukları nedeniyle olsun) genellikle metabolik düzensizliğe yol açtığını göstermiştir. Kötü uyku, artan oksidatif stres, glikoz (kan şekeri) intoleransı (diyabetin öncüsü) ve insülin direncini tetikleyebilir. Gece boyunca uyanık geçirilen ekstra zaman yemek yemeyi artırabilir ve daha az uyumak sirkadiyen ritimleri bozarak kilo alımına yol açabilir.