Eski bir deyimdir “Bir şer bir hayra vesile oldu”

“Şer” ne “hayır” ne?

İkisi de Arapça kökenli olan karşıt anlamlı bu sözcüklerin karşılığı basit anlamda şer, kötülük; hayır, iyilik demek. (Evet’in karşıtı, olumsuzluk ifadesi anlamındaki “hayır” değil, “hayr”.)  

Bu anlamda Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı bir “şer” dir. Bu “şer” de bir “hayr”a vesile oluyor.

Şöyle ki,

1944’te Bretton Woods Anlaşması ile ülkeler rezervlerini altın yerine Amerikan Doları olarak tutmaya başladı. O günden beri 78 yıldır dünya ticareti büyük oranda Amerikan Doları ile yapılıyor. 

Bir ara dünya genelinde döviz rezervlerinin yüzde 70’i olan dolar günümüzde yüzde 59’a geriledi. Buna rağmen Amerikan Doları hâlâ en büyük rezerv ve ticarette en çok kullanılan para birimidir.

Ancak egemen sistem, siyasal ve ekonomik açıdan tıkandı. İçine girilen yeni dünya düzeni süreci hızlandı.

Credit Suisse’den Zoltan Pozsar, “Bu kriz, Başkan Nixon’ın ABD Doları’nı altından çıkardığı 1971’den beri gördüğümüz hiçbir şeye benzemiyor. Bu kriz sona erdiğinde, küresel para sistemi asla aynı olmayacak. Yeni bir dünya para düzeninin doğuşuna tanık oluyoruz” diyor.

İngiltere Merkez Bankası eski Başkanı Mark Carney de 2019’da küresel merkez bankası yöneticileri toplantısında yaptığı konuşmada, Amerikan Doları egemenliğinin, sürdürülebilir bir küresel ekonomik toparlanmanın önünde engel oluşturduğu bir aşamaya ulaştığını belirterek Amerikan dolarının küresel finansal sistem üzerindeki egemenliğine son verilmesi çağrısında bulunmuştu.

Bu yönde gelişmeler var. Rezervlerindeki doların payını azaltıp başka para birimleri ve altına geçen ülkelere her gün yenileri ekleniyor. Bu arada uluslararası ticarette Amerikan Doları yerine ulusal para birimleri kullanılmaya başlandı. Çin, Rusya, İran ile başlayan ticarette yerel para kullanımı yayılıyor.    

Türkiye geçen yıl yerel para ile 182.8 milyar TL’lik, bu yılın ilk üç ayında 67.9 milyar TL’lik dış ticaret yaptı. 

Konu “şer” ve “hayır” yönünden şöyle değerlendirilebilir:

Pandemi ve Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı birer “şer”dir. Bu “şer”ler bir “hayr”a vesile olabilir. En azından “hayır” yoluna giden süreci hızlandırabilir.

Değerli dostum Mehmet Ali Güller’in 26 Mart ve 2 Nisan’daki köşe yazılarında belirttiği gibi, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısıyla, doların egemenliğinin zayıflayacağı, ulusal paraların ticarette önem kazanacağı ve alternatif finans sistemlerinin yaşama geçeceği bir döneme girildi. 

Ukrayna olayı bir “şer”dir. 

Bir “şer” bir “hayr”a vesile oluyor, süreci hızlandırıyor. 

“Hayr”ların “şer”ler olmadan gerçekleşmesi dileği ile.