Galicia Senfoni Orkestrası’nın şefi Victor Pablo Pérez’in yönettiği konserin büyük yapıtı Prokofiyef’in ‘Korkunç İvan’ adlı oratoryosuydu

* Barselona’nın ünlü Palau de la Musica adlı güzelim salonunda ilginç bir konser izledim. Çepeçevre cam ve vitraydan harika bir art-deco mimari! Neresinde oturursanız oturun kusursuz bir akustik var. Konser, Katalan besteci Joan Guinjoan’ın dinsel içerikli ‘In Tribulatione’ adlı yapıtıyla başladı.

Önceki hafta Barselona’nın ünlü Palau de la Musica adlı güzelim salonunda ilginç bir konser izledim. Çepeçevre cam ve vitraydan harika bir art-deco mimari! Neresinde oturursanız oturun kusursuz bir akustik var. Konser, Katalan besteci Joan Guinjoan’ın (1931) dinsel içerikli In Tribulatione (1987) adlı yapıtıyla başladı.
20. yüzyıl başındaki yeni müzik dili arayışında ses kadar sessizliğin, uyum kadar gürültünün de müzik sayıldığı birçok deyiş ortaya çıkmış, çağ sonunda ise bu çok-yönlülüğe karşı yeniden uyum arayışı ve gizemsellik gündeme gelmişti. Günümüzün nice bestecisi 20. yüzyılın son çeyreğinden beri gizemsel yapıtlar besteliyor. Guinjoan’ın bestesi de bunun yansıması. Kadınlar korosunun fısıltılarıyla başlayan yapıt, yaylıların tremolalarıyla ve ksilofonun egemenliğinde bir korku filmi gibi gelişiyor; erkekler korosundan duyduğumuz Gregoryen ezgisi iyice ağıtsal bir ortam yaratıyor. Koro, şarkı söylediği kadar konuşma sesiyle de dramatik bir işlev üstleniyor. Salkım sesler, kaydırmalar, raslamsal söylemler, yapıta çağdaş olduğu kadar dinsel bir kimlik veriyor.
Bestecinin 100’den fazla büyük çaplı çalışması arasında Barselona kentinin simgesi olan mimar Gaudi üstüne bestelediği bir operası var. Kendisiyle tanışma fırsatı bulduğum Guinjoan halen durmadan beste siparişi alıyor ve İspanya genelinde nice müzik hareketinin öncülüğünü yapıyor.
Galicia Senfoni Orkestrası’nı İspanya’nın ünlü şefi Victor Pablo Pérez yönetiyordu. Palau’nun oda korosu ve Orfeo Catala korosu konsere görkemli bir varlık katıyordu. Konserin büyük yapıtı Prokofiyef’in Korkunç İvan adlı oratoryosuydu.
İvan Vasiliyeviç (1530-1584) henüz üç yaşında Rusya’nın başına geçmiş, “çar” olarak ilan edilen ilk Rus imparatoru. Acımasız, korku salan, gözü kara ve dengesiz kimliğiyle tanınmış.
Prokofiyef, ünlü yönetmen Eisenstein’ın iki filmi için müzik bestelemiş: Aleksandr Nevski ve Korkunç İvan. Korkunç İvan’ın müziğini 1945’te tamamlamış.
Ölümünden sonra film müziğinin orkestra şefi Staseviç, anlatıcı, solistler, koro ve orkestra için yapıtı bir oratoryo haline getirmiş. 1990’da ise Christopher Palmer kontralto, bas, koro ve orkestra için bir sahne kantatına dönüştürmüş. Bizim dinlediğimiz uyarlamada kontraltoyu Eva Podles söyledi. Derin ve usta bir yorumdu. Anlatıcı, İspanyolların ünlü tiyatrocusu Sergi Lopez idi.
Bu versiyonda anlatıcının rolü baştan sona o kadar uzun ve yapıta egemendi ki, müziğin akışı devamlı kesilmekte ve bence Prokofiyef’in müziğine gölge düşmekteydi. Dilin Katalanca olması, konuşma metninin müzikten daha uzun yer tutması, incelikleri, algılamayı engelliyordu. Ben, Prokofiyef’in bestelediği özgün, saf müziği dinlemeyi yeğ tutardım.