24 Temmuz tarihli The Times’ta sevgili dostum Dr. Andrew Mango’nun da imzasını görünce biraz şaşırdığımı itiraf etmeliyim.
Ünlüler topluluğunun, hükümeti ve Başbakan’ı ağır bir dille suçlayan bildirisi, diğer çok ünlüleri bilmem ama “50 yıldır yakından tanıdığım” Dr. Andrew Mango’nun tarzına hiç uymayan bir içerik taşıyor.
Bu kadar katı ve kesin bildiriye “imza atabilen” Andrew, hükümet konusunda fikrinin değiştiğini açık olarak ortaya koyuyordu.
Oysa daha 3-4 yıl önce İstanbul’daki buluşmamızda, hükümet için bana çok daha farklı şeyler söylüyordu; “Londra’dan (ve Avrupa’dan) hükümet nasıl görülüyor ve değerlendiriliyor” soruma, “ehveni şer” yanıtını vermişti. Gençlerin anlayacağı dille, “kötülerin içinde en az zararlısı” demişti.
Onun ağzından İngiltere’nin (ve Avrupa’nın) bu bakış açısını Bıçak Sırtı köşemde 2-3 defa yazdığımı çok iyi hatırlıyorum.

Değişen ne?

Son birkaç yıl içinde ne değişmişti de “Batı, ehveni şer gibi makul bir pozisyonundan 24 Temmuz 2013’teki zehir zemberek bildirisine gelmişti”?
50 yıldır tanıdığım, çok ihtiyatlı ifadeler kullanan, Türkiye’yi ve Ortadoğu’yu en iyi bilen Türkolog bambaşka bir noktadaydı?
- Gezi ve Taksim üzerinden, çok ciddi saptamalar ve suçlamalar vardı;
- Üslup olağanüstü ağırdı;
- Ve Dr. Andrew Mango’nun yanında dünyanın en güçlü yazarları, düşünürleri, sanatçıları yer alıyorlardı.
İyi tanıdığım bir Türkiye ve bölge uzmanının diğer ünlülerle birlikte aynı bildiride birleşmesi, “teknik ve nesnel öğeler yanında küresel bir derinlik kazanıyordu”.
Andrew ile 1964’ten beri tanışan bir insan olarak ondaki değişikliği anlamaya çalışıyorum;
- Avrupa artık Ankara’yı “ehveni şer” olarak görmekten vazgeçmiş miydi?
- Avrupa (ve Batı) Gezi olayları üzerinden, “farklı bir Türkiye imajı mı yakalamıştı”? Öyle bir Türkiye mi görmek istiyordu?
- Yoksa sadece antidemokratik uygulamaları kınamak için kaleme alınmış bir metin miydi?
Dünyadaki bu kadar saygın ve seçkin insanın birlikte imzaladıkları metin, yeni bir Türkiye algılama isteğini ortaya koymaktadır.
Dr. Andrew Mango’nun bile Avrupa ve Batı’daki bu değişime katılması, Türkiye’nin geleceğindeki değişikliklerin göstergesidir.
Dr. Andrew Mango’nun son 30 yılda Türkiye üzerinde yaptığı değerlendirmelerde, ilginçtir ama, hata yaptığına pek rastlamadım.
Ama yine de düşünmek gerek; yoksa bunlar Türkiye’de yeni ortaklar mı arıyorlar? Eğer doğru çıkarsa “Batı’nın Yeni Türkiye Politikası”(*) kitabımı çöpe atmam gerekecek!
(*) Cumhuriyet Kitapları, 2009