Ergin Yıldızoğlu
Ergin Yıldızoğlu ergin.yildizoglu@gmail.com Son Yazısı / Tüm Yazıları

Yunanistan - Fransa

07 Mayıs 2012 Pazartesi
\n\n\n

Pazar günü Yunanistanda genel seçimler, Fransada da başkanlık seçimleri vardı. Siz bu yazıyı okurken büyük olasılıkla sonuçları öğrenmiş olacaksınız. Bunlar, AB ve Amerikan basınına bakılırsa, sonuçları Avrupa Birliğinin geleceğini belirlemeye aday önemli seçimler. \n

\n

Yunanistanda yayımlanan Ta Nea gazetesinin yazarlarından Pretenteri, Kusura bakmayın ama, açık konuşmak gerekirse, Fransada yapılan seçimler daha önemli. Acı gerçek şu ki, Angela Merkelin itiraf ettiği gibi bu günlerde Avrupa politikası aynı zamanda iç politika. Avrupa çapında sorunların çözülmesine ilişkin Fransız seçmenin yeni, farklı bir perspektif sunma şansı var diyor. (Ta Nea 03/05/12)\n

\n

Buna karşılık, Brükseldeki Avrupa Çalışmaları Merkezinin (Centre For European Policy Studies) başkanı Daniel Grosa göre Avrupanın geleceği açısından, Yunanistan seçimleri sonunda, Fransa seçimlerinden daha önemli olabilir... Yunanlılar esasa ilişkin bir seçim yapmak durumundalar: Avro içinde kalacaklar mı, Avrodan çıkacaklar mı? Bu, çok derin bir ekonomik kriz. Gelecek hükümetin yapması gereken çok şey var” (New York Times, 04/05/12). Kathimerini gazetesi de Yunanistan seçim sonuçlarının Avrupayı sarsacağına inanıyor (04/05/12).\n

\n

Ben bu iki ülkede bu seçimlerin değil, bundan sonraki seçimlerin çok daha önemli olacağını düşünüyorum.\n

\n

Kriz içinde kriz \n

\n

Neden böyle düşündüğümü gösterebilmek için önce, bu seçimlerin yapıldığı ortamın kimi özelliklerine, bu ortama ilişkin uzun dönemli beklentilere kısaca değinmek istiyorum.\n

\n

Yaklaşık dört yıldır süregelen, son aylarda yeniden derinleşmeye başlayan bir ekonomik kriz bu ortamın zeminini oluşturuyor. İşsizlik, yoksullaşma gibi krizlerin olağan sonuçlarının yanı sıra Avrupa Birliği projesini zorlamaya başlaya bir devlet maliyesi krizi üye ülkelerin siyasi dokuları, siyasi rejimleri üzerinde çözücü, sınıf çelişkilerini derinleştirici etkiler yapıyor. Bu devlet maliyesinin krizi üye ülkelerin aralarındaki, egemenlik bağımlılık (emperyalizm) ilişkilerini de gözler önüne seriyor.\n

\n

Ekonomik kriz altında boğulan halk sınıfları, devletlerinden kendilerini korumalarını istiyor, kendi ekonomik coğrafyalarına (ülke, İtalya örneğinde olduğu gibi bölge) öncelik vermeye zorluyorlar. Bu talepler 19. yüzyılın sonunda başlayan küreselleşme sürecinin dağılmasına yol açan etkenlerin arasında önemli bir yer tutuyordu. Bugün de bu talepler (ulusalcılık, korumacılık vb.) gerek küresel, çapta gerek AB bağlamında, ekonomik bütünleşme ve yönetişim oluşturma süreçlerini tehdit ediyorlar.\n

\n

Bu ortamın daha uzun süre devam edeceğini düşündüren bir raporu (ILO Dünya Çalışma Raporu 2012) geçen hafta aktarmıştım. Avrupa Strateji ve Politika Analiz Sisteminin (ESPAS) geçen hafta yayımladığı Küresel Eğilimler 2030 -Arabağlantılı ve Çokmerkezli Dünyada Vatandaşlar başlıklı rapor, uzun döneme, ILOya göre daha uzmanlaşmış bir düzeyden bakıyordu.\n

\n

ESPAS raporuna göre gelecek 18 yıl boyunca, bir taraftan yeni teknolojiler ve ağa bağlı yaşamlar üzerinde sayıları hızla artan bir orta sınıf (bunların aslında işçi sınıfının yeni kesimleri olduğunu düşünmek yararlı olabilir) siyasi ve ekonomik yönetim süreçlerinde daha fazla söz sahibi olmak istiyor. Diğer taraftan, toplumlar arasında bağlantılar yoğunlaşırken dini, etnik, ulusal, bölgesel kimliklere ilişkin farkındalıklar da artmaya devam edecek. Bu iki eğilimin dile getirdiği taleplerle, hükümetlerin bu taleplere cevap verme kapasitesi arasındaki uçurum ekonomik, ekolojik baskıların altında daha da derinleşecek. Böylece ESPAS araştırmasına göre uluslararası sermayenin çıkarlarını tehdit eden olağan şüphelilerin (ulusalcılığın, halkçılığın ve aşırı siyasiuçların) etkileri giderek artabilecek. Rapor bu resmi, kaynaklar üzerinde rekabetin artması, küresel yönetişim yokluğu, yükselen güçler gibi sorunlara da değinerek zenginleştiriyor. \n

\n

‘Bir şeyler dağılıyor, merkez çöküyor’\n

\n

Özetle, bu seçimlerin zeminini oluşturan siyasi-ekonomik, hatta ideolojik/kültürel eğilimlerin gelecek 20 yıl içinde derinleşmeye devam edeceği anlaşılıyor. Bunların ışığında bu seçimlere dönersek. İki saptama yapabiliriz. Birincisi, Fransa ve Yunanistan seçimleri, yönetime halen var olandan farklı kadroların, krizin etkilerini hafifletebilecek ekonomi politikaların gelmesine yol açamayacak. Fransada Hollande, Financial Timesın yazarlarının vurguladığı gibi korkulacak biri değil. Wolfgang Müncahu (FT Almanya), Almanyanın Avrupaya dayattığı kemer sıkma politikalarını düşünerek Belki de ilerici bir başkaldırının başlangıcı olabilir diyor. Philip Stephens de The Economistin Tehlikeli Adam saptamasına atıfla Fransız devrimi gevezeliğine son verilmesini istiyor. Hemen tüm yorumcular, Hollandeın bono piyasalarına tutsak olacağına, Merkelin de eninde sonunda Hollandela bir uzlaşma noktası bulacağına inanıyor. Hollandeın partisi de tam o günlerde, Hollande vaatlerinden dönmeye başladığı sırada, haziranda yerel seçimlere gidiyor olacak.\n

\n

Yunanistanda durum çok da açık; seçimlerden, ülkeyi 1975ten bu yana yöneten muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi ve PASOK, iyimser yaklaşımla toplam yüzde 35-40 oy alarak çıkacaklar. Hazirana kadar, seçmenin neredeyse yüzde 70inin karşı olduğu kemer sıkma önlemlerini meclisten geçirecek koalisyonu kurabilmek için pazarlığa oturacaklar. Birçok gözlemci seçimlerden sonra kurulacak hükümetin fazla yaşamayacağına inanıyor.\n

\n

Bu madalyonun öbür yüzünde, Fransada, faşist eğilimli Ulusal Cephenin adayı Le Penin yüzde 20 ve Sol Blokun adayı Melenchonun yüzde 12 oyu var. Meclise girme barajı yüzde 3 olan Yunanistanda Sol Koalisyonun yüzde 13, Komünist Partinin yüzde 11, Ekoloji-Yeşillerin yüzde 4-5 (Hepsinin toplamı yüzde 30a yaklaşıyor) oy alması bekleniyor (Kathimerini, 03/05/12). Kendilerine faşist, hatta Nazi denmesine, aldırmayan, Hitlerin büyük bir tarihsel şahsiyet olduğuna inanan Altın Şafak Partisinin de yüzde 5+ oy alarak meclis girmesi bekleniyor.\n

\n

Her iki ülkede de merkez partilerin krize, toplumsal sorunlara çözüm üretme, halkın taleplerine cevap verme kapasitesi ile halkın tepkileri arasındaki uçurum hızla derinleşiyor, derinleşmeye de devam edecek. \n

\n

Bu derinleşme de faşist partilerin, ulusalcılığa, otoriter ve güçlü lider arayışına, yabancı düşmanlığı gibi kolay çözümlere, demagojik antikapitalizme dayanan politikalarını umut gibi sunmalarını kolaylaştıracak, güçlenmelerini hızlandıracak. Bu derinleşme sınıf çelişkilerini, çözümsüzlük algısını güçlendirerek komünist hareketlerin halka ulaşma, sınıf - karşı sınıfpolitikalarıyla taraftar kazanma şanslarını arttıracak. \n

\n

Bu saptamalarda biraz olsun gerçeklik payı varsa, liberal demokrasi ve neoliberalizm üzerinde oluşmuş mutabakatın (hegemonik momentin) dağılma sürecinin, siyasi merkezin çökme eğiliminin hızlanmasını, giderek şiddetli sonuçlar yaratmasını beklememiz gerekiyor.

\n\n


Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları