Ergin Yıldızoğlu
Ergin Yıldızoğlu ergin.yildizoglu@gmail.com Son Yazısı / Tüm Yazıları

Yeni Ortadoğu'da İsrail'in 'İşi' Daha Zor

21 Kasım 2012 Çarşamba

\n

İşidedim ama bir haftadır yorumcular, bu işinne olduğunu tartışıyorlar. Başlığın daha zorkısmını açıklamak Arap isyanlarından sonra daha kolay.

\n

İsrail çarşamba günü Gazzeyi bombalamaya başladı, Hamasın askeri lideri Ahmad Cabariyi öldürdü. Hamas, Bu cehennemin kapılarını açtıaçıklamasıyla İsraile, uzun menzilli Fecr-5 roketlerini de kullanarak cevap verdi. Tel Aviv ve Kudüs ilk kez roket saldırılarına hedef oldu. İsrail hava saldırılarının yanı sıra 75.000 yedek askeri silah altına çağırdı, Gazze sınırında zırhlı birlikler toplanıyor.

\n

Dört yıl önce, İsrail önce hava saldırılarıyla başladı, sonra karadan girerek önce Hamasın lojistik destek yollarını kesti, sonra da ağır zırhlı araçlarla, D9 buldozerleriyle Gazzeye, olağan yolları kullanmadan, mekân düzenini yıkarak, duvarların, evlerin içlerinden geçerek Hamas savaşçılarının mekân kontrol alışkanlıklarını bozarak girdi. Sonuçta çoğu sivil, 2000e yakın Filistinli öldü. İsrailin hava saldırıları, mekân düzenine müdahalesi, Gazzede büyük bir yıkıma yol açtı.

\n

Sonuçta, Gazze operasyonu belki göreli bir durgunluk dönemi oluşturmayı başardı ama İsrail Haması ortadan kaldıramadı, etkisizleştiremedi. Hamas siyasi iktidarını kaybetmedi. Radikal gruplar İsraile roket atmaya devam ettilerse de Hamas bu grupları büyük ölçüde denetim altında tuttu. Şimdi, bu dönem boyunca, Gazzede İsraile yönelik saldırıları önlemeye çalışarak adeta İsrailin taşeronugibi davranan Ahmad Cabarinin, tam da yeni ve daha kapsamlı bir ateşkes anlaşması önerisini aldığı gün (Gershon Baskın, New York Times, 16/11) öldürülmesini anlamak zor. Bu da bizi İsrailin işisorununa getiriyor.

\n

İnsan bu operasyonla İsrailde yaklaşan seçimler arasında bir bağlantı kurmadan edemiyor. Birçok yorumcu, Likud lideri Netanyahunun aşırı sağcı, ırkçı Libermanla yaptığı seçim ittifakı beklenen oy artışını getirememişti. İşçi Partisi seçim gündemini, sosyal haklar ekonomik sorunlar üzerinden belirlemeye başlamıştı. Gözlemciler hava saldırıları tam bu noktada gündemi değiştirdidiyorlar. Netanyahu, seçmene, dünyaya, Ortadoğuya, bölgede aslında pek bir şeyin değişmediğini göstermek istiyor olabilir.

\n

İsrail’in yeni konumu

\n

Ancak Cabari öldürüldükten sonra Hamas, Tel Avive, Kudüse ulaşabilecek füzeleri olduğunu kanıtladı. Netanyahunun güvenlikçi savlarına gölge düşürdü. Mısır Başbakanı Kandilin Gazze ziyareti, Tunus Dışişleri Bakanının onu izlemesi, Katarın mali yardımları, Mısır Devlet Başkanı Mursinin açıklamaları, Hamasın bu kez yalnız olmadığını ortaya koydu. Dahası, geçmişte Hamasın eylemlerini kısıtlayan Mübarek rejimi artık yok. Ürdün kralı da gittikçe şiddetlenen toplumsal muhalefeti yumuşatmak için İsraile karşı sert bir tutum alabilir, Suriyede Beşşar Esad yönetimi, direniş söyleminicanlandırarak yeni manevra alanı elde edebilir.

\n

Buna karşılık ABD seçimlerinde Romneyi destekleyen Netanyahunun, Obama ile arası soğuk. Obamanın İranın barışçı bir nükleer program izlemesine olanak verecek bir yol olmalıaçıklaması da İsraille aynı frekansta olmadığını gösteriyor. Kısacası, Netanyahu bu kez, bir yorumcunun dediği gibi yutacağından daha fazla balık köftesi ısırmış olabilir.

\n

Mısırın alacağı tutumu da öngörmek kolay değil. Sokaklar”, Camp David Antlaşmasına zaten karşıydı. Şimdi halk Müslüman Kardeşler yönetiminden yenibir şey bekliyor. Mursi ise derinleşen bir ekonomik kriz içinde, ABD ile ilişkileri, milyar dolarlık yardımı, IMF görüşmelerini riske sokmak istemiyor.

\n

Mursi, Başbakanı Gazzeye gönderdi, Gazzeyi Mısıra bağlayan Refah Kapısını açtı. Ancak Başbakanın Gazze ziyareti sırasında İsrailin ateş kesmesi, Mısırın Refah Kapısını yeniden kapaması, sonra hükümet sözcüsünün CNNde, Hayır, kapı açıkaçıklaması, İsrail-Mısır ilişkilerinin bir biçimde sürdüğünü, ancak Mursi üzerindeki basınçların artmakta olduğunu gösteriyor.

\n

İsrail gibi Mısırın da kendini yeni, henüz haritası çıkarılacak kadar belirginleşememiş bir jeopolitik ortamda bulmuş olması Gazzede, bölgede gelişmelerin yönünü öngörmeyi engelliyor.

\n


Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları


Günün Köşe Yazıları