ABD Yönetiminde Tıkanma

09 Ekim 2013 Çarşamba

Geçen hafta boyunca dünya basını ABD
yönetimindeki tıkanmayı konuşuyordu. Hâlâ
konuşuyor. Federal (merkezi hükümet) bütçe
Cumhuriyetçi parti (GOP) temsilcileri engellediği
için onaylanamıyor. Federal hükümetin
kimi bölümleri “kepenk kapatmaya” başladı.
İkinci konu da federal hükümetin borçlanma
tavanının yükseltilmesiyle ilgili. GOP’nin
meclis temsilcileri buna da karşı.
ABD’de çok önemli bir güç olan mali
piyasalar şimdilik federal bütçenin nasıl olsa
bir aşamada onaylanacağından emin, ortaya
çıkan sorunların da hızla giderileceğini düşünüyorlar.
Bütçe konusunda mali piyasaları
doğrudan etkileyen bir durum yok. Borçlanma
tavanına gelince, durum tamamen farklı.
Borçlanma tavanı yükseltilemez, federal
devlet borçlanma, borç ödeme kapasitesini
kaybederse ABD mali piyasaları, uluslararası
piyasalar doğrudan etkilenecek. Sert bir mali
sarsıntı olasılığı yüksek.
Şimdilik, mali piyasalarda “Evet uçurumun
kenarında kavga ediyorlar, ama son anda
uçurumun kenarından geri çekilecekler” diye
düşünenler çoğunlukta. Ancak bir yorumcunun
vurguladığı gibi esas sorulması gereken
soru şu: “Bunların uçurumun kenarında
ne işi var?” Bu sorunun cevabı da ABD’de
yaşanmakta olan derin toplumsal çatlamayla
ilgili. Devletteki tıkanıklık bu toplumsal çatlamanın
yansıması.
‘Yeni Güneylilerin yükselişi’
Bu başlık, Washington Post’un yorumcularından
Kolbert I. King’e ait. King bütçe
konusundaki tıkanmayı Amerikan iç savaşından
önce güneyin federal hükümet projesine
isyan hareketine benzetiyor.
Gerçekten de GOP içinde, federal hükümetin
harcamalarına, vergi almasına karşı
olan bir kesim var. Bu kesimi temsil eden
senato ve meclis üyeleri çoğunlukla güney
eyaletlerinde geliyor. Halen bu kesimin “Çay
Partisi” adlı sağcı koalisyonun çatısı altında
toplandığı da bir gerçek.
Bu kesim, harcamaları ve vergileri artıracak
iddiasıyla “Obamacare” olarak yasalaşan
sağlık sistemini, yasalaşmasını engelleyememiş
olduklarından şimdi mali kaynaklarını
keserek pratikte çökertilmesini amaçlıyor.
Ancak gerçek durumun merkezi devletin harcama,
vergi alma kapasitesine karşı çıkan bir
eğilimin kaygılarını yansıtmaktan çok daha
karmaşık özellikleri var.
Şu, üç noktaya bakmak yeterli. Birincisi
Merkez Bütçe Ofisi’nin araştırması
“Obamacare”in bütçe açığı konusunda nötr
olduğunu ortaya koyuyor. İkincisi, Obama
döneminde merkezi hükümetin harcamaları
o derecede azaldı ki ekonomik toparlanmayı
engellemeye başladı. Üçüncüsü, “Obamacare”
esas olarak emekçi sınıfları, ama özellikle
bunların en alt kesimini kapsıyor. Siyahlar,
yalnız anneler ve Hispanik göçmenler bu
kesimin içinde.
King’in “yeni güneylilerin yükselişi” saptaması
işte bu siyah, Hispanik ve yalnız anneleri
hedef alan ırkçı, dinci bir kesimin etkisine
ilişkin. Gerçekten de, Cumhuriyetçileri bu
tıkanmayı yaratacak yönde iten temsilcilere
bakınca, karşımıza ilginç bir tablo çıkıyor.
New York Times’dan Friedman’ın
vurguladığı gibi seçim bölgelerinin sınırlarının
sürekli değiştirilmesine bağlı olarak
GOP’nin seçim kazandığı bölgeler ırk, gelir
durumu açısından “beyazlaşıyor”. Bir araştırmaya
göre 2000-2010 arasında Hispanik
beyazların nüfus içindeki payı yüzde 69’dan
yüzde 64’e düşerken ağırlıklı olarak GOP’ye
oy veren bölgelerin sayısı 175’ten 183’e
yükselmiş. Bu sayı demokratlar için 144’ten
136’ya düşmüş. Seçim bölgelerinin sınırlarının
siyah seçmeni dışlayacak, azınlığa
itecek biçimde düzenlenmesi, GOP’nin her
genel seçime 44 garanti iskemleyle girmesine
olanak sağlıyor. Bu sırada yasalar
adaylara mali yardımların sınırlarını çeşitli
yollarla kaldırdığı için aşırı sağcı, ırkçı adayların
kaynakları da arttıkça artıyor.
Homojenleştirilmiş GOP bölgelerinde,
adeta kültürel bir kavanozda yaşayan beyaz
işçi sınıfı ve orta sınıf seçmenin ırkçı dinci
eğilimleri güçleniyor. Bu seçmen, siyahların
yararlandığını düşündüğü yasaları, melez
(genleri kirletmiş!) ve Müslüman (olduğuna
inanıyorlar) devlet başkanı Obama yönetimini
felç etmeye çabalıyor.
Ancak bu kesimin kültürel saplantıları, iş
çevrelerinin çıkarlarıyla çelişmeye başladığından
GOP ciddi bir temsil kriziyle, bir
daha devlet başkanı çıkaramama riskiyle
yüzleşmeye başlıyor.



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Koşullar uygun değil! 27 Mayıs 2024
Çürüme ve çözülme 23 Mayıs 2024
Bir Ukrayna daha mı? 20 Mayıs 2024

Günün Köşe Yazıları