Dün, Amerikan askerlerinin topraklarımız üstünden komşumuz Irak’ı işgal etmesinin önünü açacak AKP tezkeresinin halkın kitlesel tepkisiyle, muhalefetin doğru tutumuyla ve iktidar partisi vekillerinden gelen sınırlı destekle engellenmesinin yıldönümüydü. 1 Mart 2003’ün yıldönümü kutlu olsun. Türkiye’nin bugün muhalif tutumunda ısrar eden geniş kitle ve siyasetleri o dönem dahil kandırılmadı; doğruda durdu.
Yanlış anlaşılmasın; 16 yıl önce Meclis’e bu tezkereyi getiren AKP, bugün geldiği “Amerikan karşıtı” çizgi gereği bir özeleştiri sunmuş değil. Aksine, bu hafta içinde Saray’da Trump’ın damadı ve kıdemli danışmanı Kushner, Erdoğan tarafından ağırlandı. Damat Kushner’in katıldığı toplantının gündemi, yapılan açıklamaya göre “Ortadoğu Barış Süreci”. Konu dış politika olunca haliyle gözlerimiz Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nu aradı; fakat toplantıya katılan tek bakan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak oldu. 2 saatlik görüşmenin ardındansa, damat Berat Bey’in paylaşımından okuduğumuza göre, Albayrak ve Kushner iki ülkenin ekonomik ilişkilerinin geliştirilmesi için verimli bir toplantı yapmışlar.
Trump’ın damadı Kushner, bu ziyarete gelmeden önce Suudi sarayında ağırlanmış. Kaşıkçı cinayetiyle ilgili adı çokça geçen veliaht prens MBS (Muhammed bin Salman) ile de uzunca görüşmüş. Çok samimiler. Birçok kaynağa göre bu samimiyet, ticari boyutlarda. Hatta Amerikan basını, Trump’ın damadı üstünden Ortadoğu’da kurduğu ilişkilerle ticari ve siyasi çıkarları iç içe geçirdiğini yazıyor. Ayrıca, damat Kushner’in cebindeki “barış planı”nın mimarları İsrail’de Netanyahu, Suudi Arabistan’da MBS ve ABD’de Trump. Kushner bir bakıma bu üçlünün Ortadoğu temsilcisi.
“Yeni dünya düzeni” sallantıda. Yeni damat düzeniyse Trump’ın göreve geldikten sonra özellikle Batı dışı devletlerle doğrudan damadı üzerinden geliştirme yolunu seçtiği ilişki tarzının adı. Trump birçok Ortadoğu ülkesine elçi önermiyor, ilişkileri doğrudan damadı üstünden yürütmeyi ve bu yolla da kurumsal, diplomatik yapıların etrafından dolaşmayı tercih ediyor. Bu hafta içinde ABD tarafından Türkiye’ye de bu tarz bir Saraylı Ortadoğu rejimi muamelesi yapıldığını öncelikle not edelim. Elçi önermesi, bu gerçeği değiştirmiyor. Nitekim bu toplantıda Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu yerine Albayrak’ın olmasını da bu yöntem benzerliğine ısrarla ek yapalım. Her fırsatta “devlet” diyenlerin; Türkiye Cumhuriyeti devletinin kurumsal ve diplomatik yapılarının, geleneklerinin yok sayıldığı bu gibi muameleler karşısındaysa tek sözü yok. Güçleri, sözleri halka yetiyor.
Gelelim bir başka konuya. Trump ocak ayında bir tweet atıp “bizden izinsiz bir operasyon yaparsanız ekonominizi çökertiriz” tehdidi savurmuştu. İçeride muhalefete “illet, zillet” diyen; milleti ikiye ayıran öfkeli siyaset dili her nedense Trump’a hiç yönelmedi. Ve üstüne şimdi Trump’ın damadı Saray’da ağırlandı; Albayrak’la “ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için” ikili görüşme yapıldı. Kushner kimdir, ekonomiyle bağı nedir? Ekonomimizi çökertecek olanlarla nasıl bir ekonomik bağ geliştireceğiz? Bu soruları da ilave edelim.
Diğer yandan daha geçen ay ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Danışmanı John Bolton Ankara’daydı. Erdoğan görüşmedi; “muhatabı İbrahim Kalın” açıklamasını da ekleyerek. Diplomatik ilişkiler açısından kabul görmeyen Bolton’un yerine gelen Trump’ın danışmanı Kushner ise Saray’da ağırlandı. Dolayısıyla, mevkidaşlık gerekçesi de açıklayıcı olmaktan çıkmış durumda. Kushner’i mevkidaş gibi ağırlanmaya değer kılan nedir? İşin özü, Trump’ın Ortadoğu ülkeleriyle doğrudan damadı üstünden geliştirdiği bu yeni ilişki tarzı, Ankara’daki Saray’da da kabul görmüş oldu.
Siyaset tutarlılık işi. İç siyasette söylenenlerle dış siyasette yapılanlar arasında da makas açılıyor. İçeride muhalefet partilerine, ittifaklara “Kandil’den, Pensilvanya’dan yönetiliyorlar” suçlamaları yaparken; dış ilişkilerde Gülen’i iade etmeyen, Suriye’de operasyonu ekonomik tehditle engelleyen ABD başkanının damadının bu şekilde ağırlanması da bu makasın göstergelerinden birisi. Sahi Pensilvanya hangi ülkedeydi? Beka, kimin bekasıydı?